Απανταχού Τριγλιανοί Απόγονοι

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1891 στο φύλλο 6709 της Τετάρτης 4/16.12.1891 (2η σελ 506-507) την από 28 νοεμβρίου ανταπόκριση από Μουδανιά για την αποστολή, με συνοδική απόφαση, του κ. Ναθαναήλ μητροπολίτη Προύσης στις Σέρρες, ως εξάρχου του οικουμενικού θρόνου, για την εξομάλυνση του ζητήματος που υπήρχε στην επαρχία.

Η απόφαση αυτή λύπησε το ποίμνιο, πολύ περισσότερο αφού θα στερείτο την παρουσία του στις επικείμενες μεγάλες χριστιανικές εορτές στα Μουδανιά, τη Συγή και την Τρίγλια, στις οποίες παρευρισκόταν πάντοτε. Επακόλουθο ήταν και η ζημία που θα προκαλούσε η απουσία του και στα ταμεία των εκκλησιών και των σχολείων τους. Ο συντάκτης επισημαίνει ότι οι ζημιές δεν λογαριάζονται εάν επιτευχθεί συμφωνία στο σοβαρό για την εποχή εκείνη ζήτημα των Σερρών. Ακόμη και βουλγαρικά σχολεία σκέφτονται να ιδρύσουν στις Σέρρες οι επίβουλοι εχθροί και να κάνουν βουλγαρική την ιστορική αυτή πόλη.

Ο μητροπολίτης Ναθαναήλ καλείται αντιμετωπίσει το μεγάλο αυτό ζήτημα της διαιρέσεως του λαού των Σερρών, παρά τα προβλήματα υγείας που είχε.

Σημειώνεται ότι 1) σε μεταγενέστερη ανταπόκριση του 1894 ο μητροπολίτης Ναθαναήλ αναφέρεται ότι εξελέγη συνοδικός και μετακινήθηκε στην Κωνσταντινούπολη για την εκτέλεση των νέων καθηκόντων του και 2) ο Χρυσόστομος εξελέγη μητροπολίτης Δράμας (1902-1910) και είναι γνωστή η δράση του στον Μακεδονικό Αγώνα.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης







ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

Επί τη αποστολή του Σεβασμ. μητροπολίτου Προύσης κ. Ναθαναήλ ως εξάρχου του οικουμενικού θρόνου εις Σέρρας επιστέλλονται ημίν εκ Μουδανίων από 28 νοεμβρίου τα εξής:

Μετά πολλής λύπης εγνώσθη ότι ο Σεβ. μητροπολίτης ημών κ. Ναθαναήλ συνοδική αποφάσει καλείται  να μεταβή ως έξαρχος εις Σέρρας προς εξομάλυνσιν του εκεί, ως μη ώφειλεν, από μακρού δεινώς συνταράσσοντος και πολλαχώς ζημιούντως την όλην επαρχίαν ζητήματος. Η επί τούτω λύπη προ παντός προέρχεται εκ του ότι θα στερηθώσι της παρουσίας του σεβαστού αυτών ποιμενάρχου κατά τας προσεχείς μεγάλας του χριστιανισμού εορτάς τρεις μεγάλαι της επαρχίας κοινότητες, Μουδανία, Συγή και Τριγλία, εν αις κατά τα ανέκαθεν κεκανονισμένα αλληλοδιαδόχως ιερουργών διατρίβει συνάμα και τινάς ημέρας εν εκάστη τούτων. Ήδη έκδηλον ότι ου σμικρόν ζημιωθήσονται τα ταμεία των τε ιερών εκκλησιών και των σχολείν των, ως είρηται, τριών κοινοτήτων. Εν τούτοις η εκ τούτου ζημία εις ουδέν πάντως λογισθήσεται, αν κατορθωθή να επέλθη εν Σέρραις η ποθητή συνδιαλλαγή και τακτική των κοινοτικών αυτών πραγμάτων λειτουργία, όπερ και οι εν τοις αποτάτοις του κόσμου οικούντες Έλληνες, γινώσκοντες το επίκαιρον και το σπαυδαίον των Σερρών, διακαώς ποθούσιν και εύχονται, διότι ομολογουμένως η διαιώνισις της διαιρέσεως θέλει αγάγει τα εν Σέρραις εις το χείλος ή μάλλον εις αυτήν την άβυσσον. Πως θα κρίνη η εθνική ιστορία και οι σύγχρονοι τους την ευθύνην υπέχοντας, έκαστος γινώσκει. Οι εν Μακεδονία μόνον διατρίψαντες δύνανται ίσως κάλλιον παντός άλλου να γινώσκοσι καλώς ηλίκην χαράν αισθάνονται επί τη διαιρέσει και τοις διαπληκτισμοίς ημών και οποία νέα τότε σχέδια μηχανώνται οι επίβουλοι εχθροί, οι από ετών αγωνιζόμενοι ου μόνον σχολεία βουλγαρικά εν Σέρραις, άνευ μαθητών εννοείται εξ αυτών, να εγκαθιδρύωσιν. αλλά και την πόλιν ταύτην ως προιστορικήν βουλγαρικήν πόλιν να παραστήσωσι. Μεθ' όλας τας εκάστοτε αποκαλύψεις των άλλως τε γνωστών σκοτίων  αυτών σκοπών, μεθ΄ όλας τας υπερορίας, τας προ τινών ετών γενομένας αντιπροσώπων της εξαρχίας και διδασκάλων ή μάλλον πρακτόρων Βουλγάρων, παρασχόντων τοις επιτοπίοις αρχαίς αναντιλέκτους αποδείξεις των ποικίλων κατά της δημοσίας τάξεως ενεργειών αυτών, εν τούτοις δεν αποθαρρύνονται, αλλά, καίπερ κακουχούμενοι και καταδιωκόμενοι, επανέρχονται περισυλλεγόμενοι και πεφυλαγμένως μεν, αλλ' εντονώτερον εργάζονται, θάρρος και υπομονήν πλείονα εκ των παθημάτων αντλούντες. Ούτω δε παντί σθένει αγωνίζονται να οικειοποιηθώσι τα αλλότρια, αδιάφορον αν ενίοτε τα έργα αυτών και οι διεσχυρισμοί αυτών άνω χωρώσιν, επιφυλάσσονται δε πάντως άμα δοθείσης ευκαιρίας να διακηρύξωσιν ότι ο εν Μακεδονία ελληνικός πληθυσμός – όστις πρό τινος ανήρχετο εις 57 μόνον χιλιάδας κατά τον διάσημον αυτών συνήγορον Λαβελέη, τον τας περί τούτου πληροφορίας αυτού αρυσάμενον μεν εκ των εν Φιλλιπουπόλει γαλλιστί δημοσιευθεισών  στατιστικών του της Μακεδονίας πληθυσμού, αλλ' εν καιρώ ανασκευασθέντα και εξελεγχθέντα ως αναιδώς και κούφως  αντιγράψαντα – τοσούτον ηλαττώθη η κατ' ακριβεστέραν απογραφήν τοσούτος σμικρός ευρέθη, ώστε να κρίνεται άξιος να σημειωθή. Το άγρυπνον και ανένδοτον των πολεμίων μάλιστα επιτεινόντων το κακόν, ανάγκη να συνετίση ημάς, ωρίμως και απαθώς σκεπτομένους ότι αι μέχρι τοσούτου εξικνούμεναι διαιρέσεις, ώστε και τα σχολεία να ώσι κεκλεισμένα, ως ει προύκειτο  αμεσώτερον και ψηλαφητότερον οι διαπληκτιζόμενοι και αυτούς τους παίδας  να γυμνάσωσιν εν τη των παθών κονίστρα, επιφέρουσιν θάττον ή βράδιον την εξόντωσιν και συντελούσιν εις την ταχείαν και πλήρη ευόδωσιν των των αντιπάλων σκοπών, υπέρ ων τοσούτων χρήμα και κόπος καταβάλλονται. Τα εν Σέρραις είτε καλά είτε μη επιδρώσιν εφ' όλην την Β. Α. Μακεδονίαν. Η εκ της διχοστασίας ζημία δεν περιορίζεται μόνον εν τη πόλει, και μάλιστα οπόταν οι επίβουλοι και φανεροί ημών εχθροί επιτηδείως εκμεταλλεύωνται αυτήν. Αι Σέρραι ως κέντρον της ΒΑ. Μακεδονίας εισί προσφιλής παντί φιλομούσω και φιλοπάτριδι ομογενεί, ποθούν τινα βλέπη αυτήν ου μόνον μεταλαμπαδεύουσαν τα φώτα της προγονικής ημών παιδείας καθ΄ όλον το τμήμα εκείνο, αλλά και κατά τάλλα να διατελή τύπος και υπογραμμός τοις πέριξ και τοις μακράν.

Απολώλαμεν, αν πρόκηται εκ περιτροπής αι πρώται πόλεις της Μακεδονίας να μεταβάλλωνται εις πεδίον ακάμπτου και λυσσώδους αγώνος. Γινώσκοντες τους κορυφαίους των δύο εν Σέρρες μερίδων, εξετιμήσαμεν προσηκόντως τον άκρατον αυτών εθνισμόν, την φιλοπατρίαν και τάλλα τα γενναία αισθήματα, δεν υπάρχει ελπίς ότι θέλουσι πλέον συνδιαλλαγή αμοιβαίως, υποχωρούντες και εκτιμώντες το μεν την ην απέναντι Θεού και ανθρώπων υπέχουσιν ευθύνην και την ως εκ της παρατάσεως της νυν καταστάσεως προσγεγνομένην ανυπολόγιστον ζημίαν, ην βεβαίως ουδέποτε θέλουσιν ανεχθή να ίδωσιν εις γάγγραιναν μεταβαλλομένην, ουδέ να καταστή η πόλις αυτών θλιβερόν και μοναδικόν παράδειγμα αληθούς διαιρέσεως και ασπόνδου μέχρι θανάτου εμφυλίου πολέμου, το δε τας πατρικάς νουθεσίας, ας θέλει αποτείνει αυτοίς ο Σεβ. μητροπολίτης ημών κ. Ναθαναήλ, όστις καίτοι πάσχων, άτε κατατρυχόμενος διαρκώς υπό ρευματισμών και λιθιάσεως και μικράν θεραπείαν ευρίσκων καθ΄ ομόφωνον συμβουλήν των ιατρών μόνον εν τη τακτική χρήσει των θερμών λουτρών της Προύσης, εν τούτοις εν τοιαύτη δυσχειμέρω ώρα και βλάβην μεν της υγείας αυτού, προς ζημίαν δε υλικήν εκκλησιών και σχολείων της επαρχίας αυτών απέρχεται σήμερον εντεύθεν προπεμφθείς υπό του ιερού κλήρου της πόλεως ημών, των Εφόρων και διδασκάλων των σχολείων, των επιτρόπων των ιερών εκκλησιών και άλλων. Ευχόμεθα από καρδίας όπως η αποστολή αυτού η επιτυχής προς χαράν παντός ποθούντος την εν τη ενώσει και τη συμπνοία ισχύν και προκοπήν.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1891 στο φύλλο 6663 της Πέμπτης 10/22.10.1981 (3η σελ 323) την από 30 σεπτεμβρίου 1891 επιστολή της επιτροπής της «εν Αγίω Όρει Μονής της Σίμωνος Πέτρα» με τίτλο «Δημόσια ευχαριστήρια», προς όλους όσοι συνέδραμαν ηθικώς και υλικώς την αδελφότητα των μοναχών που βρέθηκε άστεγη από την πλήρη αποτέφρωση της Μονής κατά την αποφράδα ημέρα της 29ης Μαΐου 1891.

Αυτή την ημέρα αποτεφρώθηκε ολοσχερώς η Μονή και όλα τα κειμήλιά της.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον τελώνη του Αγίου Όρους Μπεκίρ εφέντη, τον αντιπρόσωπο και πράκτορα της ρωσικής ατμοπλοϊκής εταιρείας κ. Π. Βεγλερή και τον πράκτορα της εταιρείας Μαχσουσέ κ. Σωτήριο Παπά Ιωάννου, οι οποίοι βοήθησαν την αδελφότητα. Δεν περιγράφεται το είδος βοήθειας που παρείχαν στη Μονή οι τρεις αυτοί, αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι οι δύο Έλληνες εκπρόσωποι ξένων εταιρειών και ο Τούρκος τελώνης προσέφεραν άμεση βοήθεια.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης







Η επιτροπή της εν Αγίω Όρει Μονής της Σίμωνος Πέτρα καθήκον θεωρεί ίνα εκφράση δημοσία την εγκάρδιον αυτής ευγνωμοσύνην προς πάντας μεν ανεξαιρέτως τους σπεύσαντας να συνδράμωσιν ηθικώς τε και υλικώς την εν στιγμή ουτωσί ευρεθείσαν άστεκον και ημίγυμνον αδελφότητα της εν λόγω Μονής κατά την αποφράδα ημέραν της 29 π. μηνός μαΐου, καθ' ην απετεφρώθη ολοσχερώς η Μονή αύτη, μη δ' αυτών των κειμηλίων  αυτής διασωθέντων. Ιδία δε προς την Α. ενδοξότητα τον τελώνην του Αγίου Όρους Μπεκίρ εφέντην, την Α. Ελλογιμότητα τον ενταύθα αντιπρόσωπον και πράκτορα της παλαιστινείου ρωσικής ατμοπλοϊκής εταιρείας κ. Π. Βεγλερήν και προς τον κ. Σωτήριον Παπά Ιωάννου, πράκτορα της εταιρείας Μαχσουσέ, οίτινες άμα τω ακούσματι της επισυμβάσης πανολεθρίας καταστροφής έσπευσαν να προσέλθωσιν αρωγοί εις την τα πάντα εν ακαρεί   στερηθείσαν αδελφότητα.

ΤΟΣΑΒΒΑΤΟ 6/9/25 ΤΡΙΓΛΙΑ ΡΑΦΗΝΑΣ-ΑΠΟΛΛΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ (ΔΕΥΤΕΡΑΘΛΗΤΡΙΑ Α' ΚΑΤ,ΕΠΣΑΔΑ)
   
                        ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΓΗΠΕΔΟ ΡΑΦΗΝΑΣ,ΩΡΑ 6Μ,Μ,

Aποδίδουμε τα εύσημα στον Πρόεδρο και το Διοικητικό Συμβούλιο του Αθλητικού Ομίλου της Τριγλίας Ραφήνας για την αξιέπαινη πράξη τους να απονείμουν τιμητική πλακέτα στον γιατρό Στάθη Δημητρακό για την πολύχρονη και ανιδιοτελή προσφορά του στο σύλλογο.
Ο Στάθης ο Δημητρακός είναι Ραφηνιώτης με τριγλιανή καταγωγή και από μικρό παιδί αγαπά και στηρίζει τον Αθλητικό Όμιλο της Τριγλίας Ραφήνας.

Για τον Στάθη η ομάδα της Τριγλίας αποτελεί  αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του και την έχει πάντα  μέσα στην καρδιά του.
Η ομάδα αυτή με έμβλημα τον δικέφαλο αετό αποτελεί διαχρονικά μία γέφυρα με την Τρίγλια της Βιθυνίας.
Ο Στάθης για χρόνια πολλά, με κρύα και βροχές, στέκει πάντα στην ίδια πάντα θέση του γηπέδου παρακολουθώντας την αγαπημένη του ομάδα.


Η απονομή της τιμητικής πλακέτας πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Γήπεδο της Ραφήνας πριν την έναρξη του φιλικού ποδοσφαιρικού αγώνα ανάμεσα στον Α.Ο. Τριγλίας Ραφήνας και την ομάδα του Ποδοσφαιρικού Ομίλου Ψυχικού στις 31 Αυγούστου 2025.

Ο αγώνας έλαβε χώρα στα πλαίσια της μεγάλης γιορτής "ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΕΙΑ 2025" στην μνήμη του Αγίου Χρυσοστόμου Σμύρνης.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1890 στο φύλλο 6353 της Τετάρτης 26.9/8.10.1980 (2η σελ 206) την ανταπόκριση από Μουδανιά για το θάνατο 1) στην Προύσα του πρώην Νικοπόλεως Πόντου Γεννάδιου και 2) του Ιωάννου Αράβογλους, από τη Συγή, πατέρα του Κ. Αράβογλου, ιεροκήρυκα και αρχιδιακόνου του Ναθαναήλ, μητροπολίτου Προύσας.

Ο Γεννάδιος απεβίωσε 60 ετών στην Προύσα, όπου είχε μεταβεί από το Μιχαλήτσι πριν από 4 μέρες για θεραπεία επειδή έπασχε από οξεία νεφρίτιδα. Είχε αποφοιτήσει από τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης το 1860, έγινε αρχιεπίσκοπος Ροδοπόλεως, στη συνέχεια επίσκοπος Νικοπόλεως Πόντου, από την οποία απομακρύνθηκε πριν από λίγα χρόνια και υπηρετούσε στην Μητρόπολη Νικομηδείας. Στην κηδεία προΐστατο ο μητροπολίτης Ναθαναήλ, την παρακολούθησαν πολλοί και τον επικήδειο εκφώνησε ο Κ. Αράβογλου, ιεροκήρυκας και αρχιδιάκονος του μητροπολίτη Ναθαναήλ.

Ο Ιωάννης Αράβογλου, πατέρας του Κ. Αράβογλου, είχε ηλικία άνω των 75 ετών, ήταν μεταξύ των πρώτων της Συγής και εργάστηκε για τα κοινά. Στην κηδεία προσήλθαν η κόρη του από την Κίο και οι δύο γιοί του από την Κων/πολη. Προΐστατο ο Άγιος Προύσης Ναθαναήλ με ιερό κλήρο και ψάλτες από τη Συγή, την Τρίγλια και τα Μουδανιά καθώς και διδασκαλικό προσωπικό. Παρακολούθησαν την κηδεία όλοι οι κάτοικοι της Συγής και οι καταστηματάρχες της αγοράς έκλεισαν τα μαγαζιά τους. Επικήδειο εκφώνησε ο γηραιός διδάσκαλος Κ. Καλλίας.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης






ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

Γράφουσιν ημίν εκ Μουδανίων

Απεβίωσεν εξηκοντούτης τη παρελθούση πέμπτη εν Προύση ο υπό οξείας πάσχων νεφρίτιδος ο πρώην Νικοπόλεως (της εν Πόντω) Γεννάδιος, όστις τέσσαρας ημέρας προ του θανάτου αυτού είχε μεταβή εκ Μιχαλητσίου εις Προύσαν χάριν περιθάλψεως της υγείας αυτού, ήτις όμως σοβαρώς ήδη και ανιάτως ήν προσβεβλημένη. Της κηδείας προΐστατο ο σεβ. μητροπολίτης Προύσης κ. Ναθαναήλ, πολλοί δε παρηκολούθουν αυτήν καταδηλώσαντες την λύπην και τον σεβασμόν προς σεβάσμιον του Υψίστου λειτουργόν, όστις ξένος εν ξένη μετήλλαξε τον βίον. Ο δε αρχιδιάκονος του Σ. μητροπολίτου κ. Κ. Αράβογλους πρόσφορον απήγγειλεν επιτάφιον. Ο αοίδιμος ιεράρχης, τελειόφοιτος της εν Χάλκη Θεολογικής Σχολής κατά το 1860 εγένετο αρχιεπίσκοπος, ως έμαθον, Ροδοπόλεως (νυν εξαρχίας Σουμελά, εν τη επαρχία Τραπεζούντος, εξ ης και κατήγετο), είτα επίσκοπος της εν Πόντω Νικοπόλεως, αφ' ης από ετών τινων απομακρυνθείς τελευταίον ευρίσκετο εν τη υπηρεσία της Ι. Μητροπόλεως Νικομηδείας.

Προχθές απεβίωσε και χθες ετάφη υπερεβδομηκοντούτης γεγονώς ο εκ των τα πρώτα φερόντων εν τη γειτόνι πολίχνη Συγή Ιωάννης Αράβογλους, πατήρ του ιεροκήρυκος και αρχιδιακόνου του Σ. μητροπολίτου ημών Ναθαναήλ πολλάκις των κοινών προστησάμενος και μετ' αξιεπαίνου ζήλου και δραστηριότητος υπέρ αυτών εργασάμενος. Ο θάνατος αυτού εξαπίνης επελθών εις πένθος μέγα κατεβύθισε τους συγγενείς και οικείους και εν γένει την γενέτειραν αυτού απολέσαντας εν τω προσώπω αυτού πατέρα φιλόστοργον, φίλον καλόν, προστάτην πρόθυμον και πολίτην χρηστόν και αληθώς φιλόπολιν, αλλά και τους των πέριξ χωρίων και κωμοπόλεων ο θάνατος αυτού κατελύπησεν, άτε ειδότας τα πολλά του αβδρός προσόντα.

Δια των ατμοπλοίων της Μαχσουσέ εκ μεν Κίου αφίκετο η εκεί εγκατεστημένη θυγάτηρ αυτού, εκ δε Κων/πόλεως οι εκεί εργαζόμενοι δύο αυτού οιοί. Της κηδείας [ρπεκ'ηρχεν η Α. Α. ο άγιος Προύσης λίαν συγκεκινημένος, παρακολουθούμενος υπό του ιερού κλήρου και των ψαλτών και των εκατέρωθεν της φίλης Συγής μικρών πόλων Τριγλίας και Μουδανίων, ων και τινες των προκρίτων ως και το διδάσκον προσωπικόν επί τούτω εκείσε μετέβησαν. Βαθύ και ανυπόκριτον εξεδηλώθη το πένθος προς τον αφ' ημών μεταστάντα υπό συμπάσης της Συγής, ης πάντες οι κάτοικοι, μικροί τε και μεγάλοι, εν δεδηλωμένη και ακρατήτω συγκινήσει παρηκολούθησαν την κηδείαν μέχρι του τάφου, πάντων των εχόντων καταστήματα εν τη αγορά κλεισάντων αυτά.

Εν τη εκκλησία κατάλληλον απήγγειλεν επιτάφιον ο γηραιός των Μουσών θεράπων διδάσκαλος της Κοινότητος κ. Κ. Καλλίας.

Γαίαν έχει ελαφράν.

Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΟΣ Α'ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΘΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 20-21/9/25.

Η ΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 10/9/25.

ΑΝΟΔΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

ΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ Α'ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΘΑ ΔΙΕΞΑΧΘΕΙ ΜΕ 16 ΟΜΑΔΕΣ ΣΕ ΔΙΠΛΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ (2ΓΥΡΟΙ),
ΥΠΟΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ ΟΙ 2 ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΤΑΞΗΣ ,
Ο ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΗΣ Α' ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΑΝΕΒΑΙΝΕΙ ΣΤΗ Γ'ΕΘΝΙΚΗ ΧΩΡΙΣ ΜΠΑΡΑΖ.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1890 την από 2.9.1890 ανταπόκριση από τα Μουδανιά στο φύλλο 6340 της Τρίτης 4/16.9.1890 (2η σελ 138), στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ για τραγικό δυστύχημα που συνέβη στην Τρίγλια.
Στην ανταπόκριση περιγράφεται το επεισόδιο μεταξύ γυναίκας 60 ετών και άλλης 45 ετών (χωρίς να αναφέρονται τα ονόματά τους), που βρισκόντουσαν στα σπίτια τους (το ένα απέναντι στο άλλο). Η δεύτερη ήταν στο παράθυρο κρατώντας στην αγκαλιά της το παιδί της (5 ετών και ορφανό πατρός) και αυτό απειλούσε, με φωνές, τους διαβάτες ότι θα τους σκοτώσει. Η πρώτη, προφανώς εκνευρισμένη, άρπαξε πιστόλι, που δεν είχε ξαναχρησιμοποιήσει και δεν γνώριζε ότι είχε σφαίρες, κατά την συντάκτη (!), πυροβόλησε από το παράθυρό της, και η σφαίρα κτύπησε στα κεφάλια της μητέρας και του παιδιού της. Το παιδί απεβίωσε μετά από λίγα λεπτά, ενώ η μητέρα τραυματίστηκε σοβαρά στον εγκέφαλο και έμεινε παράλυτη κατά το ήμισυ.

Η ηλικιωμένη οδηγήθηκε στις φυλακές των Μουδανιών και με την κατηγορία του διπλού φόνου, ο συντάκτης προβλέπει τη θανατική καταδίκη, αν και πιστεύει ότι η δικαιοσύνη θα λάβει υπόψη ελαφρυντικά (!!!).

Ο ανταποκριτής συνεχίζει με είδηση από το χωριό Κηζήλκιοϊ, κοντά στα Μουδανιά, και ολοκληρώνει με τον καιρό (διαρκείς βροχές) που αναζωογόνησαν τα ελαιόδενδρα και προμηνύεται η αύξηση της εσοδείας όπως εκείνης των σταφυλών.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης





ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Γράφουσιν ημίν εκ Μουδανίων τη 2 σεπτεμβρίου.

Δυστύχημα σπαραξικάρδιον εγένετο κατ' αυτάς εν Τριγλία. Γυνή εξηκοντούτης αστεϊσμού χάριν έλαβε πιστόλιον, όπερ ουδέποτε καθ' όλον τον βίον αυτής εις χείρας κρατήσασα ηγνόει βεβαίως τότε ότι ην πλήρες δια σφαιριδίων, όπως από του παραθύρου της οικίας αυτής εκφοβίση παιδίον άρρεν πενταετές, αρεσκόμενον ν' απειλή συνεχώς δια φωνών τους διαβάτας ότι θα φονεύση αυτούς, μονογενές και ορφανόν πατρός, κρατούμενον δ' εν ταις αγκάλαις υπό της μητρός του, ισταμένης επί του της οικίας της παραθύρου, των οικιών αμφοτέρων ακριβώς αντικρύ και πολύ πλησίον αλλήλων κειμένων. Αλλ' η δυστυχής γραία, η αγαπώσα το παιδίον και συνήθως χαριεντιζομένη μετ' αυτού ευθύς ως έλαβε το πιστόλιον μετά χαράς, εξεπυρσοκρότησε τούτο βαλόν κατά κεφαλής μητέρα και τέκνον. Και τούτο μεν μετά, λεπτά τινά απεβίωσεν, εκείνη δε τεσσαρακονταπενταέτις την ηλικίαν εν κινδύνω εστίν, άτε εν τελεία αναισθησία ως εκ της προσβολής του εγκεφάλου διατελούσα, το δ' ήμισυ του σώματος παράλυτον έχουσα. Η δυστυχής γραία ωδηγήθη εις τας ενταύθα φυλακάς, αλλ΄ η του συνειδότος τύψις ότι διπλούν διέπραξε έγκλημα ταχέως θα πέμψη αυτήν εις τον Άδην, διότι ότε ήγετο ενταύθα, παρετηρήθη κατεσκληκυία (σ.σ. αποξηραμένη) και σχεδόν νεκρά. Πιστεύεται ότι η δικαιοσύνη θα λάβη υπ' όψει τας όλως ελαφρυντικάς περιστάσεις καθ' ας το δυστύχημα εγένετο.

........................
Διαρκείς βροχάς είχομεν ενταύθα, αίτινες ανεζωογόνησαν τα ελαιόδενδρα. Τούτου ένεκα η εσοδεία των ελαιών προμηνύεται οπωσδήποτε πλουσία, προ παντός δε εξαίρετος ως και η των σταφυλών, ων αρίστη η ποιότης προς κατασκευήν οίνων, ως τούτο απεδείχθη υπό ειδημόνων επί τούτω κατά τον τρυγητόν ερχομένων.

Πολύ ενδιαφέρουσες οι ανταποκρίσεις. Ευχαριστούμε αγαπητέ Μάκη που τις έφερες στο φως.Βασίλης Σακελλαρίδης

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1890 1) την από 22.7 ανταπόκριση άγνωστου από τα Μουδανιά στο φύλλο 6309 της Πέμπτης 26.7/7.8.1890 (σελ 15) σχετικά αφενός με μικρές ειδήσεις (αγίασμα Αγ. Παντελεήμονος στα Μουδανιά, ανατροπή ενός πλοιαρίου απέναντι από την Τρίγλια που μετέφερε 50 βαρέλια ελιές του προκρίτου των Μουδανιών κ. Δ. Γαϊτάνου) αφετέρου με αφορμή τις εξετάσεις των σχολείων στα Μουδανιά, Συγή και Τρίγλια, παραθέτει ενδιαφέρονται στοιχεία για τα σχολεία, σχολιάζει το θέμα της μαθητιώσας νεολαίας και προτείνει ρηξικέλευθες αλλαγές. Ένα  ακόμη σημαντικό εύρημα σ' αυτή την ανταπόκριση είναι η αναφορά του Χρυσόστομου Καλαφάτη ως απόφοιτου της Θεολογικής Σχολής Χάλκης και κήρυκα του Θείου λόγου στην Τρίγλια την εποχή εκείνη, 2) την από 2.9.1890 ανταπόκριση από τα Μουδανιά για δυστύχημα που συνέβη στην Τρίγλια και 3) την ανταπόκριση από Μουδανιά στο φύλλο 6353 της Τετάρτης 26.9.1890 (σελ 206) για το θάνατο 3.1) του μητροπολίτη Γεννάδιου, πρώην Νικοπόλεως και 3.2) του Ιωάννη Αράβογλου από τη Συγή, πατέρα του ιεροκήρυκα και αρχιδιακόνου του μητροπολίτη Ναθαναήλ.

Από τα παραπάνω θέματα, που θεώρησα ως σημαντικά και αξιόλογα, παρατίθεται στο άρθρο που ακολουθεί η από 22.7 ανταπόκριση άγνωστου από τα Μουδανιά στο φύλλο 6309 της Πέμπτης 26.7/7.8.1890 (3η σελ 15) σχετικά αφενός με μικρές ειδήσεις (αγίασμα Αγ. Παντελεήμονος στα Μουδανιά, ανατροπή ενός πλοιαρίου απέναντι από την Τρίγλια που μετέφερε 50 βαρέλια ελιές του προκρίτου των Μουδανιών κ. Δ. Γαϊτάνου) αφετέρου με αφορμή τις εξετάσεις των σχολείων στα Μουδανιά, Συγή και Τρίγλια, παραθέτει ενδιαφέρονται στοιχεία για τα σχολεία, σχολιάζει το θέμα της μαθητιώσας νεολαίας και προτείνει ρηξικέλευθες αλλαγές. Ένα  ακόμη σημαντικό εύρημα σ' αυτή την ανταπόκριση είναι η αναφορά του Χρυσόστομου Καλαφάτη ως απόφοιτου της Θεολογικής Σχολής Χάλκης και κήρυκα του Θείου λόγου στην Τρίγλια την εποχή εκείνη.

Για τα σχολεία και τη μαθητιώσα νεολαία, ο συντάκτης παρακολούθησε τις εξετάσεις και των τριών κωμοπόλεων, όπως και ο μητροπολίτης Ναθαναήλ, και παρέθεσε σημαντικά στοιχεία και κυρίως κριτική των διδασκόντων και διδασκομένων τόσο για κάθε κωμόπολη όσο και συγκριτικά μεταξύ τους. Ειδικότερα, οι πρώτες παρατηρήσεις του αναφέρονται στον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων με την παρουσία ορισμένων που τους χαρακτηρίζει «θεσιθήρες, μνηστήρες και δυσαρεστημένους» οι οποίοι χάριν επιδείξεως προβάλλουν ερωτήσεις που προκαλούν συζητήσεις και μετατρέπουν την αίθουσα σε «μικρό κοινοβούλιο». Στη συνέχεια χαρακτηρίζει πρώτη την Τρίγλια και τελευταία τη Συγή στον τομέα των εκπαιδευτηρίων. Περιγράφει τα σχολεία και τους διδάσκοντες στη Συγή και επισημαίνει ότι ελάχιστοι παρακολουθούν τις εξετάσεις με χειρότερη την Τρίγλια στον τομέα αυτό. Αντίθετα, στα Μουδανιά παρατηρεί μεγαλύτερη προθυμία. Η μαθητιώσα νεολαία των Μουδανιών και της Τρίγλιας διακρίνονται για την ευφυία της αλλά όχι για την τάξη και την πειθαρχία και πρέπει να ληφθούν μέτρα. Για τα σχολεία της Τρίγλιας επισημαίνει την καταστροφή τους από φωτιά (βλέπε το άρθρο μου «3. ΦΩΤΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΗ ΤΟ 1883» στο https://www.triglianoi.gr/index.php?topic=2350.0  ).

Συνεχίζει με τους διευθυντές των σχολείων της Τρίγλιας και επισημαίνει ότι η φοίτηση των μαθητών δεν είναι τακτική και το σημαντικότερο ότι μερικοί δεν προσήλθαν στις εξετάσεις. Πιο τακτικοί, ως προς την φοίτηση, ήταν οι μαθητές της Συγής και ακόμη καλλίτεροι εκείνοι των Μουδανιών όπου 9 μεν δεν απουσίασαν ούτε μια φορά σε όλο το έτος και 34 είχαν μια ή και δύο απουσίες. Επισημαίνει ότι η εφορία της Τρίγλιας έλαβε και θα λάβει δραστήρια μέτρα για το θέμα αυτό.

Στη συνέχεια ασχολείται με το θέμα του μαθήματος της χειροτεχνίας που θεωρεί «υπερβολικό και άχρηστο» για κορίτσια αγροτικών οικογενειών.

Επισημαίνει ακόμη ότι ο Χρυσόστομος Καλαφάτης κήρυξε «καλώς και επιτυχώς» τον λόγο του Θεού στην Τρίγλια, ως αφενός απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και αφετέρου καταγόμενος από αυτήν.

Σχολιάζει επίσης αρνητικά το σύστημα που επικρατεί στην Τρίγλια και τη Συγή, ως προς το σχολείο των αρρένων που διαιρείται σε «ελληνικό και δημοτικό», ενώ αντίθετα αυτό καταργήθηκε στα Μουδανιά από τετραετίας.

Προτείνει να διδάσκονται και λίγα τουρκικά και γαλλικά στα σχολεία της Τρίγλιας και της Συγής ενώ στα Μουδανιά διδάσκονται από τετραετίας και παρέχει συμβουλές για τους διδάσκοντες τη γαλλική στα παρθεναγωγεία.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης







ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

Γράφουσιν ημίν εκ Μουδανίων τη 22 ιουλίου.

Επί τη επί θύραις εορτή του αγίου Παντελεήμονος μέγα πλήθος ου μόνον εκ των ομοδόξων, αλλά και εκ των αλλοδόξων κατ' έτος αυξάνον εκ τε Προύσης και εκ των πέριξ προσέρχεται εις τα παρά τα Μουδανία επί τερπνής και συνδένδρου θέσεως κείμενον ομώνυμον αγίασμα, όπερ λέγεται και θεωρείται ιαματικόν. Μεγάλη φροντίς ελήφθη και πάσα δυνατή προσπάθεια καταβληθήσεται, όπως οι φιλευσεβείς χριστιανοί, οίτινες θα προσέλθωσιν εκείσε, ευχαριστηθώσιν εν πάσιν.

Την παρελθούσαν εβδομάδα πλοιάριον φέρον πεντήκοντα βαρέλια ελαιών ανηκουσών τω εκ των προκρίτων Μουδανίων κ. Δ Γαϊτάνω απάραν εκείθεν την νύκτα του παρελθόντος σαββάτου ανετράπη μικρόν προ του μεσονυκτίου απέναντι της Τριγλίας σφοδρού πνέοντος βορρά. Και ο μεν πλοίαρχος μετά δύο ναυτών του σκάφους εχόμενοι επί επτάωρον επάλαιον κατά των αγρίων κυμάτων, οτέ μεν επί του πλοιαρίου, οτέ δ' επί της θαλάσσης βιαίως αναβιβαζόμενοι και καταβιβαζόμενοι, εσώθησαν δε, αφού εκ εκ της παραλίας ιδών τις αυτούς ειδοποίσεν άλλους, οίτινες έσπευσαν προς τους ναυαγούς, δύο όμως οθωμανοί ως και το φορτίον, εξ Ερζερούμης ορμώμενοι και εν Προύση ως κτίσται εργαζόμενοι, μεταβαίνοντες εις Κωνστ/πολιν απώλοντο.

Αληθές ότι οχληρόν το ακούειν και αναγιγνώσκειν επί μήνας δύο σχεδόν περί εξετάσεων των διαφόρων σχολείων, καθ' ας ως επί το πολύ δεν παρατηρείται παρά τω επιστέλλοντι πρόθεσις περί υποδείξεως και των κακώς κειμένων, διό σπανίως βλέπομεν τον επιστέλλοντα και επικριτήν των ψεκτέων και διορθωτέων. Ευνόητον ήδη πόσον ωφελούσιν οι αφθόνως επιδαψιλευόμενοι έπαινοι πάσι και πάσαις και η κηρυττομένη εν πάσιν ανεπίληπτος λειτουργία των Σχολείων και πρόοδος, περί ης  πολλάκις κρίνουσιν εκ των απνευστί και βραχυτάτων δεδομένων υπό των μαθητών απαντήσεων, δια τούτων δε ως δια λυδίας λίθου κρίνεται και διαγιγνώσκεται η εργασία των διδασκόντων και διδασκομένων! Άλλο δε άτοπον και γελοίον είναι το εξής. Πολλοί θεσιθήραι και μνηστήρες ή και δυσυρεστημένοι παρασκευασμένοι συνήθως δια σπανίων γραμματικών εξαιρέσεων και κανόνων του Χοιροβοσκού ή άλλου τινός μη απαντώντων εν ταις συνήθεσι γραμματικαίς, μηδέ έχοντες προ οφθαλμών την πνευματικήν δύναμιν των εξεταζομένων, πολλάκις δε και επιδείξεως χάριν, προβάλλουσι τοιαύτας ερωτήσεις , εξ ων προκύπτουσι μετά ιταμότητος συζητήσεις,  μρταβαλλομένης ούτω της των εξετάσεων αιθούσης  εις μικρόν κοινοβούλιον, εν ω πολλοί των κενοδόξων και οιομένων είναι τι τα πρωτόλεια της εαυτών ευγλωττίας ακαίρως θέλοντες να επιδείξωσι δεν σιγώσιν, αλλά λέγουσιν ότι επ' ακαιρίμαν γλώσσαν αυτοίς έλθη, αηδίαν και οίκτον τοις ακούουσι παρέχοντες. Ταύτα ανάγκη να προλαμβάνωνται  υπό των προϊσταμένων των σχολείων, εκτός εάν προβάλλωνται ερωτήσεις μετά μέτρου και λόγου και μετά προθέσεως ειλικρινούς όπως δοκιμάση ο ερωτών έσθ' ότε την ευφυίαν και πρόοδον του εξεταζομένου. Ουδείς εν τούτοις αρνείται ότι καλόν και τω δημοσία επαινείν το καλόν. Ημείς επιστέλλοντες τω φίλω «Νεολόγω» βραχέα τινά σκοπόν προτιθέμεθα, να δώμεν αφορμήν αλλοις αρμοδιοτέροις προς πρόληψιν ατόπων τινών και θεραπείαν κακώς κειμένων.

Προκειμένου λόγου περί των εκπαιδευτηρίων των τριών παραλίων και καλών κωμοπόλεων Τριγλίας, Συγής και Μουδανίων, κειμένων δεξιά τω εισιόντι εις τον Κιανόν κόλπον, ως μείζων η πρώτη, ελάσσων δ' η δευτέρα, θέλομεν είπει τινά περί αυτών, εις ων τας εξετάσεις παρέστημεν, άτινα ίσως συντελέσουσιν προς ευγενή άμιλλαν των κωμοπόλεων τούτων χάριν της ως οίον τε προαγωγής των εαυτών σχολείων.

Και περί μεν των εκπαιδευτηρίων Μουδανίων επεστείλαμεν τινά προ μικρού. Περί δε της Συγής λέγομεν τάδε. Την των αρρένων σχολήν διευθύνει ο αρχαίοςε και ακαταγώνιστος των γραμμάτων σκαπανεύς Κ. Καλλίας, το δε παρθεναγωγείον η κ. Ευανθία Παπαθυμοπούλου επί πενταετίαν εργαζομένη και διακρινομένη ιδία εν ταις χειροτεχνήμασιν. Αποχωρούσα της θέσεως αυτής ένεκεν λόγων οικογενειακών καιρίως λυπεί πάντας. Ολίγοι αληθώς εισίν οι διά του τρόπου  και της διεξαγωγής και της ικανότητος αυτών την κοινήν κατακτώμενοι συμπάθειαν και εκτίμησιν. Ταύτα γράφοντες το κοινόν της κωμοπόλεως ταύτης φρόνημα διερμηνεύομεν. Δυστυχώς όμως ολίγιστοι προσέρχονται εις τας εξετάσεις, ουδ' οι γονείς δ' αυτοί προθυμοποιούνται να παραστώσι, το κακόν είναι μείζον εν Τριγλία, αξιέπαινοι δε οι εν Μουδανίοις, οίτινες πολύ μείζονα προθυμίαν ως προς τούτο δεικνύουσιν. Αν πάντες οι της κοινότητος πρόκριτοι και οι γονείς των μαθητευομένων δεν προσέρχωνται, τότε τινα λόγον έχουσαι αι εξετάσεις ; Η μαθητιώσα νεολαία ενταύθα, ως και εν Τριγλία, διακρίνεται μεν επί ευφυία, αλλ' ουχί και επί τάξει και πειθαρχία, περί ου οι αρμόδιοι ανάγκη δρακόντεια να λάβωσι μέτρα, διότι γνωστόν ότι  τότε η σχολή δεν δύναται να λειτουργήση, ως δεν λειτουργεί ο μύλος ο δι' ύδατος κινούμενος, ευθύς όταν τις παροχετεύση αυτό.

Των σχολείων της Συγής  προ ετών πυρποληθέντων [σ.ε. βλέπε το αντίστοιχο άρθρο 3 με τίτλο «ΦΒΤΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΗ το 1883» (https://www.triglianoi.gr/index.php?topic=2350.0 ) με την από 25 Σεπτεμβρίου 1993 ανταπόκριση από Συγή στο φύλλο 4339 της Δευτέρας 26.9/8.10.1883), τα νυν ως τοιαύτα χρησιμεύοντα εισίν όλως ακατάλληλα και μη ανταποκρινόμενα ούτε προς την φιλομουσίαν ούτε προς τας ανάγκας των κατοίκων, δαπανώντων υπέρ τας 3 χιλιάδας γροσίων κατά μήνα χάριν του διδάσκοντος προσωπικού. Είναι αληθές ότι πάντες συναισθάνοντος την έλλειψιν ταύτην, περί ης και άλλοτε εγένετο λόγος, και προς θεραπείαν ταύτης ουδόλως έχουσιν ολιγώρως, ιδία δ' η εφορεία, η αόκνως υπέρ των σχολείων εργαζομένη. Σημειωτέον δ' ότι των εξετάσεων προίστατο και καθ' όλην την διάρκειαν αυτών από πρωίας άχρις εσπέρας παρέμενε και εν τοις τρισί κωμοπόλεσιν η Α. Σ. ο άγιος Προύσης κ. Ναθαναήλ.
Την δ' εν τη Τριγλία ελληνικήν σχολήν διευθύνει ο εφ' ικανά έτη ευδοκίμως διδάσκων και γνωστός επί τε αρετή και ικανότητι κ. Ξεν. Δημητριάδης, την δε δημοτικήν ο ευπαίδευτος νέος κ. Ι. Γλαράκης. Αμφότεροι ευσυνειδήτως επετέλεσαν το καθήκον αυτών, αλλά και περί του παρθεναγωγείου αυτής, διευθυνομένου υπό Ζαππίδος, πλείστα καλά λέγονται. Αναμφίβολον όμως ότι πλουσιώτερος θα ήτο ο πνευματικός αμητός (σ.ε. σοδειά, συγκομιδή) αν η φοίτησις των μαθητών ην τακτικωτέρα. Το δε χείριστον και άπελπι είναι ότι και τινες ουδέ προσήλθον εις τας εξετάσεις, όπερ απογοητεύει τους διδάσκοντας  και τους την πνευματικήν της νεολαίας κίνησιν παρακολουθούντας. Ως προς την φοίτησιν σημειωτέον ότι τακτικωτέραν ην εν Σιγή, τακτικωτάτη εν Μουδανίοις, ένθα εννέα μεν μαθηταί ουδ' άπαξ απουσίασιν καθ' όλον το έτος, είκοσι δε και τέσσαρες, άπαξ μόνον ή δις, παράδειγμα επίζηλον, φρονούμεν, τακτικής φοιτήσεως. Ομολογητέον εν τούτοις ότι και εν Μουδανίοις, η αυτή άτακτος φοίτησις παρετηρείτο, αλλ΄ από τετραετίας, αφού δηλαδή ανέλαβεν την των σχολείων ημών διεύθυνσιν ο κ. Β. Διαμαντόπουλος ζήτημα απουσιών, όπερ πλείστας σχολάς καταμαστίζει και παραλύει, δεν υφίσταται ευτυχώς δια τα ενταύθα σχολεία. Η αξιότιμος εφορεία της Τριγλίας έλαβε και θα λάβη ως επληροφορήθημεν, δραστήρια μέτρα περί της τακτικής φοιτήσεως των μαθητών και περί των προσκομμάτων και της ζημίας των προερχομένων εκ της αυθαδίας και κακοηθείας των αγυιοπαίδων εις την πρόοδον των σχολείων, περί ου ουκ ολίγα είπον οι διευθυνταί αυτών εν ταις λογοδοσίαις αυτών.

Έτερον ζήτημα χρήζον μελέτης ουχ' επιπολαίας είναι και τόδε. Παρετηρήθη ότι εν κωμοπόλεσι και πόλεσιν, ένθα ου προ πολλού άκρα ετηρείτο λιτότητης, ήδη καλπάζουσα υπεισέρχεται η επάρατος πολυτέλεια, ήτις, πάντας τους καρπούς τους εν ιδρώτι, πολλώ και μόχθω ου σμικρώ κτηθέντας αφαιρούσα και φυγαδεύουσα, την δυστυχίαν και την ελεεινότητα παρασκευάζει. Εν των προς τούτο οργάνων, καθ' ημάς, είναι και τα ποικίλα και πολυτελή εργόχειρα. Εν κωμοπόλεσι και κώμαις, εν αίς ο αμφιεσμός ην λιτώτατος, εις τι άρα γε χρησιμεύουσιν εργόχειρα, άπερ ούτε δωμάτια προς τοποθέτησιν αυτών έχουσιν, ενίοτε δε και την χρήσιν αυτών αγνοούσιν ; τίνα π.χ. νυκτικά ενδύματα να θέτη εν μεταξίνη νυκτικοθήκη χωρικός, ου η θυγάτηρ επεξεργάσθη ταύτην ; εν τίνι δωματίω να θέση άλλος πολυτελές προσκεφάλαιον, ή τίνας επιστολάς να θέση ο γεωργός εν τη υπό της θυγατρός του κατασκευασθείση πολυτελεί επιστολοθήκη ; Και πόσα άλλα εργόχειρα δεν βλέπομεν εκτεθειμένα, ελκύοντα μεν την περιέργειαν των θεωμένων αυτά αλλ' αχρήστων όντων ή μάλλον χρησιμευόντων ως οργάνων και μέσων προς μίμησιν και εισαγωγήν πολυτελείας τινός και εν τη πτωχοτέρα καλύβη. Η διδασκαλία τοιούτων εργοχείρων δεν είναι άρα γε άσκοπος, μάλλον δ' επιβλαβής ματαοπονία απορροφώσα χρόνον πολύτιμον και χρησιμεύουσα εις την, ως είρηται, εισαγωγήν αντικειμένων πολυτελείας αρμοζόντων εν πόλεσιν μεγάλαις ; Εις τι ωφελούσι τα πολυτελή εργόχειρα  και σχεδόν πάντα ξένα τοις επιτόπιαις ανάγκαις, όταν αι μαθήτριαι αγνοώσι τα της πρώτης ανάγκης και στοιχεία της κοπτικής ; Δεν είναι αστείον και λυπηρόν το να γινώσκη μεν κόρη τις την κατασκευήν λεπτών εργοχείρων, ν' αγνοή δε να κόψη την εσθήτα αυτής ; Πότερον αναγκαιότερον και λυσιτελέστερον ; Δεν μεμφόμεθα επί τούτω τας διδασκαλίσσας, αλλά προ παντός μη τους αιτούντας παρ' αυτών τίνα εργόχειρα να διδάξωσι τας μαθητρίας, και τίνα απαιτεί ο εν ω ζώσι τόπος. Νομίζομεν ότι τα αντικείμενα περί ων ανωτέρω ο λόγος, αν από του άμβωνος καταλλήλως αναπτύσσωνται, η ωφέλεια έσται προφανής, διότι ο άμβων και το σεβαστόν του κληρικού τριβώνιον και η υπ' αυτού επιτυχής και αρμόζουσα του θέματος ανάπτυξις μείζω παντός άλλου επί τους ακούοντες έχουσιν επίφρασιν και εντύπωσιν. Διό τολμώμεν να συστήσωμεν τούτο τω καλώ και ικανώ αρχιδιακόνι και ιεροκήρυκι του Σεβ. ποιμενάρχου ημών κ. Κ. Αράβογλου, ου και κατ' αυτάς ηκούσαμεν και εν ταις τρισί κωμοπόλεσι λίαν καρποφόρως κηρύττοντος, εν Τριγλία δ' επίσης καλώς και επιτυχώς εκήρυξε και ο το επιόν έτος αποφοιτήσων της Θεολογικής Σχολής εν Χάλκη κ. Χρυσόστομος Καλαφάτης εκείθεν ορμώμενος. Ετέραν έλλειψιν, καθ' ξμάς, παρετηρήσαμεν εν τε Συγή και Τριγλία την δε: το αρχαίον εν αυταίς κρατεί σύστημα ως προς την των αρρένων Σχολήν, διαιρουμένην και διακρινομένην εις ελληνικήν και εις δημοτικήν. Τουναντίον από τετραετίας εν Μουδανίοις συμβαίνει. Η τοιαύτη διαίρεσις των Σχολών επιφέρει και χρόνου και χρημάτων, ιν' εις μόνα ταύτα περιορισθώμεν, απώλειαν.

Εις σχολεία, προς συντήρησιν και προαγωγήν των οποίων ουκ ολίγα δαπανώνται, δεν είναι άρα γε ανάγκη και συμφέρον να διδάσκωνται και ολίγα τουρκικά και γαλλικά  ; Η μεν γαλλική ως γλώσσα διεθνής, η δε τουρκική ως επίσημος γλώσσα του κράτους ημών δεν είναι είπερ ποτέ ήδη αναγκαιόταται και χρησιμώταται ; Ούτε εν Τριγλία ούτε εν Συγή αι γλώσσαι αύται διδάσκονται, ενώ ενταύθα από τετραετίας διδάσκεται η γαλλική υπό του διευθυντού της σχολής κ. Β. Διαμαντοπούλου, οι δ' απολυθέντες αυτής το έτος τούτο  γινώσκουσιν ολίγα γαλλικά, από έτους δε εισήχθη και η της τουρκικής διδασκαλία.

Μίαν παρατήρησιν περί της εν τοις παρθεναγωγείοις των κωμοπόλεων διδασκομένης γαλλικής. Μεθ' όλας τα προσπαθείας των διδασκαλισσών μόλις κατορθούται  αι μαθήτριαι να ψελλίζωσι λέξεις τινάς κάκιστα προφερομένας. Εις τι άρα γε θα χρησιμεύση η εκστήθησις ολιγίστων λέξεων, ας εν ου μακρώ ραδίως απομανθάνουσσι ; Δεν είναι λοιπόν και τούτο ματαία απώλεια χρόνου ; Άλλως θα είχεν ίσως το πράγμα, αν κατορθούτο αι εκ των παρθεναγωγείων εξερχόμεναι μαθήτριαι να μανθάνωσι τόσα γαλλικά, ώστε να μη λησμονώσι ποτέ μετά ταύτα τα διδαχθέντα, εν ανάγκη δε να ποιώσι και μικράν τινά χρήσιν. Τούτο όμως δεν συμβαίνει, αλλά τύφος και αγερωχία συνήθως καταλαμβάνει την νεάνιδα εκείνην, την κατορθώσασαν να προφέρη λέξεις τινάς της γαλλικής, διό και θεωρεί πάντα τα περί αυτήν ως πολύ χαμηλά κείμενα. Ωφέλεια είναι τούτο ή βλάβη και δυστυχία ; Μη λησμονώμεν ότι πρρόκειται περί παρθεναγωγείων κωμοπόλεων και κωμών, ων το πλείστον των κατοίκων αποζή εκ της γεωργίας ή αλιείας ή και εξ αμφοτέρων , δια δε την διδασκαλίαν της γαλλικής επί δύο και τρία έτη ουκ ολίγαι ώραι μάτην διατίθενται.

Τας λιτώς και απερρίτως εκτεθείσας ταύτας παρατηρήσεις ημών, απορρεούσας εξ ακραιφνούς πόθου υπέρ της ομογενούς σπουδαζούσης νεολαίας, υποβάλλομεν προς μελέτην μετά σεβασμού τοις διαφερομένοις. Οι δε περί τούτου γενικώτερον ως ειπείν μεριμνώντες ειπάτωσαν άλλα και πολλά και καλά, διότι εκ της συζητήσεως και συγκρίσεως των γνωμών αναπηδά εις το μέσον η αλήθεια. Ημείς ούτε αρμόδιοι ούτε ικανοί εσμέν όπως α π ο φ α ν θ ώ μ ε ν, απλώς δε τας παρατηρήσεις ταύτας ερρίψαμεν εις το μέσον, ίν΄ άλλοι αρμοδιώτεροι και ειδικώτεροι εκ τούτων ορμώμενοι υποδείξωσι τα ορθά και πλημμελή, ως εν αρχή είρηται.