Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ - ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ 1944

[Στάθης Δημητρακός]

Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ – ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ1944


Η Αγία Μαρίνα είναι εκκλησάκι της Ραφήνας που έγινε στο υπόγειο γερμανικό πολυβολείο που υπήρχε μέσα στην κορυφή του πελώριου παραθαλάσσιου βράχου, που σήμερα ονομάζουμε Άγιο Νικόλαο. Το γερμανικό πολυβολείο μετατράπηκε σε εκκλησάκι που πήρε το όνομα Αγία Μαρίνα. Η Αγία Μαρίνα έγινε εκκλησάκι σε ανάμνηση του Γερμανικού μπλόκου που έγινε  στη Ραφήνα την 17η Ιουλίου 1944.

Πάνω από το γερμανικό πολυβολείο κτίστηκε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου τον  Oκτώβριο του 1947  από τους Όθωνα Μέντη, Χρυσό Καβουνίδη, Νίκο Ιωαννίδη,  και με αρχιτέκτονα  τον Κυπριανό Μπίρη. Πάνω από την Αγία Μαρίνα και στο βράχο που είναι  κτισμένος ο ολόλευκος Άγιος Νικόλας, φαίνεται το απέραντο γαλάζιο του Νότιου Ευβοϊκού και πιοπέρα τα νησιά, με μοναδική ομορφιά και θέα.  Το εκκλησάκι αποτελεί σύμβολο της πόλης.

Για το γερμανικό μπλόκο που έγινε στις 17 Ιουλίου 1944 συνοπτικά αναφέρουμε τα παρακάτω:
Έμπαινε το καλοκαίρι του 1944,  o Γερμανικός στρατός οπισθοχωρούσε παντού (Ρωσία – Βόρεια Αφρική). Οι Σύμμαχοι σημείωναν νίκες σ' όλα τα μέτωπα. Οι Έλληνες αντάρτες χτυπούσαν τους κατακτητές όπου τους έβρισκαν. Οι αντάρτες εμφανίζονταν πια και στα πρόθυρα της Αθήνας, όπως στις βουνοπλαγιές της Πεντέλης.

Στις 12 Ιουλίου 1944 σε ενέδρα στο Πικέρμι σκοτώνουν από λάθος το Γερμανό λοχαγό Διοικητή του «Οχυρού» της Ραφήνας και το Γερμανό λοχαγό Λιμενάρχη της Ραφήνας. Η ενέδρα είχε σκοπό να χτυπήσει άλλο Γερμανικό αυτοκίνητο για να απελευθερώσει Έλληνες κρατούμενους που θα τους πήγαιναν από την  Αγία Μαρίνα του Μαραθώνα στην Αθήνα.
Το μαντάτο έφθασε αυθημερόν ψιθυριστά στη Ραφήνα. Ο κόσμος της Ραφήνας φοβήθηκε αντίποινα και άρχισε να φεύγει, άλλοι προς Νέα Μάκρη, άλλοι προς Σπάτα και άλλοι έξω στα κτήματα.
Οι Γερμανοί της Ραφήνας δεν κινήθηκαν καθόλου για δυο-τρεις ημέρες, τα πάντα ήταν όπως πριν, ο κόσμος άρχισε να γυρίζει στα σπίτια του. Ξεθάρρεψε.
Στις 17 του μηνός Ιουλίου, ημέρα Τετάρτη ( ανήμερα της Αγίας Μαρίνας), κάνουν  «μπλόκο» στο συνοικισμό της Ραφήνας  τα Ες -Ες και η Γκεστάπο, συλλαμβάνουν όλους τους άνδρες και τους συγκεντρώνουν στην πλατεία μπροστά στο ξενοδοχείο του Τζιβάνη Μακασίκη  (σήμερα καφετερία Χρ. Διαγγελάκη).
Συνελήφθη ο τότε Πρόεδρος Τριγλιανός Αναστάσης Λύρατζης και αφού τον χτύπησαν, μπροστά στα μάτια όλων των Ραφηνιωτών, έτσι καταματωμένο και παραμορφωμένο τον ανέβασαν σ' ένα Γερμανικό τζιπ και τον γύριζαν μέσα στο συνοικισμό για να υποδείξει πρόσωπα και σπίτια. Αυτός απάντησε ούτε τα πρόσωπα ούτε τα σπίτια τους γνωρίζει «δεν ξέρω απαντούσε». Ήταν πατριώτης.
Στο «μπλόκο» συνέλαβαν 20 Ραφηνιώτες και τον Πρόεδρο.

Αυτοί που συνελήφθησαν είναι:
Με το «μπλόκο» συνελήφθηκαν 21 Ραφηνιώτες:    
Αναστάσης Λύραντζης (Πρόεδρος της Κοινότητας)
Χρυσός Λέου
Οι αδελφοί Σωτήρης και Ιορδάνης Δελημανώλης    
Μενέλαος Ρεμπάπης
Σωτήριος Κανσός
Σταύρος Διαμαντάκης
Δαμιανός Κεχαγιόγλου
Δημήτριος Γιάνναρος
Γιώργος Ραυτόπουλος    
Θεόδωρος Ραυτόπουλος
Αρτέμης Μπενάκης (ταχυδρομικός)
Ευάγγελος Μπενάκης
Πόπος Ιωάννης
Αντώνης Δρυμάλας (Τελώνης)
Γεώργιος Αλεξανδρίδης (Δικηγόρος – γερμανομαθής)
Μικρόπουλος Νικόλαος
Αναζητούσαν επίμονα τον Αντώνη Αντωνιάδη (Γραμματέα της Οργάνωσης του Ε Α Μ της Ραφήνας) και τον Γιάννη Μπογιατζή (Μεγάλο αγωνιστή, στέλεχος της Οργάνωσης του Ε Α Μ Ραφήνας).
Αντί για τον Αντώνη Αντωνιάδη συνέλαβαν την γυναίκα του Ζωγραφιά (έγκυο τότε στην κόρη τους Τασούλα) και τα αδέλφια του Σταύρο και Γιώργο Αντωνιάδη. Για τον Γιάννη Μπογιατζή τον αδελφό του Μιλτιάδη.

Φόρτωσαν όλους τους συλληφθέντες σ΄ένα φορτηγό και φύγανε. Τους οδήγησαν στο κτήμα Λεβίδη στην Παλλήνη και τους έστησαν στον τοίχο της μάντρας για εκτέλεση.
Πιασμένοι χέρι – χέρι, με τα πολυβόλα των Γερμανών στημένα απέναντι τους  οι σκοπευτές τους περίμεναν το κέλευσμα...
Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή έρχεται με μεγάλη ταχύτητα μια κούρσα από το μέρος της Ραφήνας φρενάρει απότομα και κατεβαίνει ένας Γερμανός αξιωματικός. Σηκώνει τα χέρια ψηλά και φωνάζει δυνατά «Δις νιχτι κομμουνιστ», «αυτοί δεν είναι κομμουνιστές», «νιξ καπούτ». Τον αναγνωρίζουν, είναι ο Γερμανός υποδιοικητής του Ναυτικού στη Ραφήνα, ο «χοντρός» όπως του είχαν βγάλει παρατσούκλι στη Ραφήνα. Θεωρείτο σκληρός άνθρωπος, αγέλαστος, απόμακρος. Τον κύκλωσαν οι Γερμανοί αξιωματικοί μίλησαν για αρκετή ώρα και έφυγε. Δεν εκτελέστηκαν. Μετά τους ξάπλωσαν κάτω και τους πατούσαν. Ο Γ. Αλεξανδρίδης διαμαρτυρήθηκε  στα Γερμανικά, τους είπε για το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες. Με μια ριπή έμεινε νεκρός.
Από το κτήμα Λεβίδη τους πήγαν στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, στις φυλακές Αβέρωφ και στο Στρατόπεδο στο Γουδή. 
Τελικά γλύτωσαν.
Τα γεγονότα είναι σπουδαία και μεγάλα και αποτελούν την ιστορία της Ραφήνας κατά την περίοδο της Κατοχής. Τα γεγονότα αυτά πιστεύω ότι κάποτε θα τα γράψω με λεπτομέρειες όπως μου τις έχουν εξιστορρήσει: ο πατέρας μου, Χρήστος Δημητρακός, στέλεχος τότε της Οργάνωσης του ΕΑΜ Ραφήνας, ο νονός μου, Αντώνης Αντωνιάδης, η νονά μου, Ζωγραφιά Αντωνιάδη και ο πιο μικρός τότε από τα αδέλφια, Γιώργος Αντωνιάδης. Τα γεγονότα εξιστορεί, επίσης, ο Θανάσης ο Πιστικίδης στο βιβλίο του «Ριζώματα – Βιώματα – Παθήματα, Αληθινές Ιστορίες, Ραφήνα 1985».
     Είχα την τύχη να γνωρίσω, στις αρχές του 2000 τον  Ασημάκη (Σίμο) Φραγκουλάκη, γεννημένο το 1924, κάτοικο Ελευσίνας, ο οποίος ήταν νεαρός αντάρτης του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ, από τα Δερβενοχώρια. Μία ομάδα ανταρτών είχε κατέβει στο Μαραθώνα και με άλλους αντάρτες δρούσαν στην περιοχή της Πεντέλης. Ο Σίμος Φραγκουλάκης έλαβε μέρος στην επιχείρηση στο Πικέρμι και μου εξιστόρησε τα γεγονότα. Τα γεγονότα που έζησε κατά τη περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης, τα εξιστόρησε με εξαιρετική σαφήνεια και αξιοθαύμαστη μνήμη στο Περιοδικό «Πόσιμον Ύδωρ» της Ελευσίνας σε μια οκτασέλιδη συνέντευξη συμπληρωμένη με φωτογραφίες ανταρτών στο Μαραθώνα.





Στάθης Δημητρακός

[Αντώνης Λαζαρής]

Τετάρτη, 16 Ιουλίου 2013.
Η γιορτή της Αγίας Μαρίνας ψηλά πάνω από το λιμάνι της Ραφήνας.
Με φόντο τα πλοία και την απέραντη θάλασσα, κόσμος πολύς ανέβηκε για να τιμήσει τη γιορτή.
Η ζωντανή ιστορία της Ραφήνας, το μπλόκο της 17ης Ιουλίου 1944, η σύλληψη 21 Ραφηνιωτών, η σωτηρία τους, η μετατροπή του γερμανικού πολυβολείου στο εκκλησάκι της Αγίας Μαρίνας σε ανάμνηση της σωτηρίας των  20 από τους 21 συνολικά Ραφηνιώτες που συνελήφθησαν στο μπλόκο της Ραφήνας.

Ο δήμαρχος της πόλης, Δημοτικοί Σύμβουλοι, και πολλοί Ραφηνιώτες και επισκέπτες της πόλης έδωσαν το παρών.
Μια γιορτή που αποτελεί πάντα αφορμή για να θυμηθούμε τα όσα συνέβησαν πριν από 69 χρόνια και τα οποία περιγράφει αναλυτικά παραπάνω ο καλό φίλος Στάθης Δημητρακός.

[Ευγενία Μυτιληναίου]

Ας αφήσουμε τον Στάθη Δημητρακό να μας εξιστορήσει το μπλόκο της Ραφήνας  με μια παλιά ανάρτηση


..................Στις 12 Ιουλίου 1944 σε ενέδρα κοντά στο Πικέρμι σκοτώνουν το Γερμανό λοχαγό Διοικητή του «Οχυρού» της Ραφήνας και το Γερμανό λοχαγό Λιμενάρχη της Ραφήνας. Η ενέδρα είχε σκοπό να χτυπήσει άλλο Γερμανικό αυτοκίνητο για να απελευθερώσει Έλληνες κρατούμενους που θα τους πήγαιναν από τη  Αγία Μαρίνα του Μαραθώνα στην Αθήνα.
Στις 17 του μηνός Ιουλίου Τετάρτη ( ανήμερα της Αγίας Μαρίνας ) κάνουν  «μπλόκο» στο συνοικισμό της Ραφήνας  τα Ες -Ες και η Γκεστάπο, συλλαμβάνουν όλους τους άνδρες και τους συγκεντρώνουν στην πλατεία μπροστά στο ξενοδοχείο του Τζιβάνη Μακασίκη    (σήμερα καφετερία Διαγγελάκη).
Συνελήφθη ο Πρόεδρος Αναστάσης Λύρατζης και αφού τον χτυπήσαν, μπροστά στα μάτια όλων των Ραφηνιωτών, έτσι καταματωμένο και παραμορφωμένο τον ανέβασαν σ' ένα Γερμανικό τζιπ και τον γύριζαν μέσα στο συνοικισμό της Ραφήνας για να υποδείξει πρόσωπα και σπίτια. Αυτός απάντησε ούτε τα πρόσωπα ούτε τα σπίτια τους γνωρίζει, «δεν ξέρω απαντούσε. Στο «μπλόκο» συνέλαβαν 20 Ραφηνιώτες και τον Πρόεδρο. Αυτοί που συνελήφθησαν είναι:
Φορτώσαν όλους τους συλληφθέντες σ΄ένα φορτηγό και φύγανε. Τους οδήγησαν στο κτήμα Λεβίδη στην Παλλήνη (Χαρβάτι) και τους έστησαν στον τοίχο της μάντρας για εκτέλεση.
Πιασμένοι χέρι – χέρι, με τα πολυβόλα των Γερμανών στημένα απέναντι τους  οι σκοπευτές τους περίμεναν το κέλευσμα...
Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή έρχεται με μεγάλη ταχύτητα μια κούρσα από το μέρος της Ραφήνας φρενάρει απότομα και κατεβαίνει ένας Γερμανός αξιωματικός. Σηκώνει τα χέρια ψηλά και φωνάζει δυνατά «Δις νιχτι κομμουνιστ», «αυτοί δεν είναι κομμουνιστές», «νιξ καπούτ». Τον αναγνωρίζουν, είναι ο Γερμανός υποδιοικητής του Ναυτικού στη Ραφήνα.
Τον κύκλωσαν οι Γερμανοί αξιωματικοί μίλησαν για αρκετή ώρα και έφυγε. Δεν εκτελέστηκαν. Μετά τους ξάπλωσαν κάτω και τους πατούσαν. Ο Δικηγόρος-Γερμανομαθής Γ. Αλεξανδρίδης, ένας από τους 21 συλληφθέντες, διαμαρτυρήθηκε  στα Γερμανικά, τους είπε για το διεθνές δίκαιο και τις διεθνής συνθήκες. Με μια ριπή έμεινε νεκρός.
Από το κτήμα Λεβίδη τους πήγαν στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, στις φυλακές Αβέρωφ και στο Στρατόπεδο στο Γουδή. 
Λίγο πριν την αποχώρηση των Γερμανών απελευθερώθηκαν.
http://www.triglianoi.gr/index.php?topic=739.0

[Στάθης Δημητρακός]

Ας ξαναγυρίσουμε νοερά πίσω στο χρόνο.
Εβδομήντα χρόνια πριν, στα 1944.
Ας παρακολουθήσουμε τα γεγονότα που οδήγησαν στο μπλόκο της Ραφήνας, στις 17 Ιουλίου 1944.

"Στις 12 Ιουλίου 1944 σε ενέδρα στο Πικέρμι σκοτώνουν από λάθος το Γερμανό λοχαγό Διοικητή του «Οχυρού» της Ραφήνας και το Γερμανό λοχαγό Λιμενάρχη της Ραφήνας. Η ενέδρα είχε σκοπό να χτυπήσει άλλο Γερμανικό αυτοκίνητο για να απελευθερώσει Έλληνες κρατούμενους που θα τους πήγαιναν από την  Αγία Μαρίνα του Μαραθώνα στην Αθήνα".


Τα χρόνια περνούν και υπηρετώ ως Παθολόγος-Διευθυντής στο Κέντρο Υγείας Ελευσίνας.
Στην Ελευσίνα έμεινα συνολικά 15 χρόνια.

Στο Κέντρο Υγείας έβλεπα έναν άνθρωπο μεγάλης ηλικίας, τον Ασημάκη (Σίμο) Φραγκουλάκη, συμιακής καταγωγής.
Μια μέρα, γύρω στο 2006, με ρώτησε:
- Γιατρέ, από είσαι;
Του απάντησα ότι είμαι από τη Ραφήνα.
Και τότε ο Σίμος Φραγκουλάκης μου είπε:
«Την ξέρω την περιοχή γιατί ήμουν αντάρτης εκεί.
Η διμοιρία μου σκότωσε τους δύο «Ναυάρχους», τους Γερμανούς αξιωματικούς που υπηρετούσαν στη Ραφήνα τον Ιούλιο του 1944. Τα γεγονότα τα έχω περιγράψει στο Χαράλαμπο τον Πέππα και τον Νίκο τον Τσοπελάκη στο περιοδικό "Πόσιμον Ύδωρ".

Μέσα από την αφήγηση του Σίμου του Φραγουλάκη γυρνάμε ξανά πίσω σε εκείνα τα δύσκολα χρόνια.
Τα παιχνίδια της ζωής είναι μοναδικά.
Μέσα από μια τυχαία συνάντηση άρχισε να ξετυλίγεται ξανά το κουβάρι της μνήμης.
Και αξίζει να σημειωθεί ότι ο Σίμος ο Φραγουλάκης πέρα από τα γεγονότα της εξόντωσης των δύο γερμανών αξιωματικών που οδηγούν στο μπλόκο της Ραφήνας, στις 17 Ιουλίου 1944, αναφέρεται και σε ένα άλλο θρύλο της Ραφήνας, το "Αγία Κυριακή" και τις αποδράσεις κατά τη διάρκεια της κατοχής.

Ο Ασημάκης (Σίμος)  Φραγκουλάκης (Αετός) ήταν οργανωμένος στην Αντίσταση στην Ελευσίνα από τον Δεκέμβριο του 1942.
Μετά από μια  απόπειρα εξόντωσης ενός συνεργάτη των Γερμανών στο γήπεδο της Ελευσίνας ανέβηκε στο βουνό, στα Δερβενοχώρια.
Πήγε στο 34ο Σύνταγμα Ανταρτών του ΕΛΑΣ που έδρευε στα Δερβενοχώρια.



Ο Σίμος Φραγκουλάκης (Αετός), την ημέρα που μπήκαν οι αντάρτες στην Αθήνα.


Παρέμεινε για ένα μήνα στο Κοκκίνι και από εκεί και πέρα την πορεία του θα τη διαβάσουμε όπως τη διηγήθηκε στον Χαράλαμπο Πέππα και τον Νίκο Τσοπελάκη.
Μια πραγματική κατάθεση ψυχής του Σίμου Φραγκουλάκη.  στον Χαράλαμπο Πέππα και τον Νίκο Τσοπελάκη.
Η συνάντηση του με τον Χαράλαμπο Πέππα και τον Νίκο Τσοπελάκη πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Πέμπτης 6 Απριλίου 2006 στο σπίτι του Σίμου και της γυναίκας του Μαρίκας Φραγκουλάκη.
Όσα τους διηγήθηκε καταγράφηκαν στις σελίδες του εξαιρετικού περιοδικού «Πόσιμον Ύδωρ» (τεύχος 20ο, καλοκαίρι του 2006) που εκδιδόταν στην Ελευσίνα για μια περίπου δεκαετία. 


Αετός
(Ασημάκης Φραγουλάκης)

Απόσπασμα από το περιοδικό "Πόσιμον Ύδωρ" 

...Στο Μαραθώνα

- Μετά το Κοκκίνι  πού βρέθηκες;
- Πήγαμε στο Σύνταγμα, στα Κρόρα .  Έπρεπε να φτιάξουν μια διμοιρία που θα δρούσε ανεξάρτητη στα Μεσόγεια. Ξεκινήσαμε από τα Δερβενοχώρια με το Γιάννη Σουλτάνη και άλλους 6-7. Μετά γίναμε στην πορεία γύρω στους είκοσι. Είχαμε καθοδηγητή από το Κόμμα, τον Γιώργο τον Πέππα, του Σιδέρη του Πέππα το γιό. Έτσι βρεθήκαμε στο Μαραθώνα. Εκεί στήσαμε το ορμητήριό μας. Από εκεί ξεκινούσαμε για διάφορες επιχειρήσεις.



Η διμοιρία του Σίμου Φραγκουλάκη στο Μαραθώνα.
Διακρίνονται και οι δύο Γερμανοί που είχαν αυτομολήσει.

Η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Πόσιμον Ύδωρ» (τεύχος 20ο, καλοκαίρι του 2006).



- Δηλαδή τι ακριβώς κάνατε;
- Όχι και πολλά πράγματα σε επίπεδο συγκρούσεων. Απλά δηλώναμε  την παρουσία μας, ότι ήταν αντάρτες εκεί. Μέναμε μέσα στα σχίνα και τα πουρνάρια. Εγώ την έβγαλα καλά, γιατί ο πατέρας μου , μου είχε στείλει μια εγγλέζικη μπέρτα, όλο καουτσούκ και τη φόραγα συνεχώς.

- Οπλισμό τι είχατε;
- Εγώ είχα ένα πολυβόλο που το κουβάλαγα όλη μέρα. Το είχα από τα Κρόρα. Δεν το άφηνα σε κανέναν. Για αυτό είχα απαλλαγεί από όλες τις δουλειές. Οι οργανώσεις του Μαραθώνα, μας εφοδίαζαν με σφαίρες και τρόφιμα. Βράζαμε το λάδι που μας έφερναν, ελαιόλαδο , για να συντηρούμε τα όπλα. Πρώτα τα όπλα και μετά ότι έμεινε το τρώγαμε. Κάναμε περιπολίες στο Γραμματικό, στη Νέα Μάκρη, στη Μαυροσουβάλα για να καταλαβαίνουν οι οργανώσεις της πόλης ότι οι αντάρτες ήταν δίπλα τους.

- Επιχειρήσεις κάνατε;
- Στο Πικέρμι,  προσπαθήσαμε να ελευθερώσουμε μια αυτοκινητοπομπή με αιχμαλώτους. Όμως ένα τζιπ με δύο ναυάρχους Γερμανούς προηγείτο τυχαία. Εμείς τους είδαμε ξαφνικά, τους επιτεθήκαμε και τους σκοτώσαμε. Φόραγαν κόκκινες μπότες που δεν έβγαιναν με τίποτε. Τελικά πήραμε μόνο τον οπλισμό. Μπιστόλια Μάουζερ που σκότωναν άνθρωπο στα 50 μέτρα. Τους αιχμαλώτους τους χάσαμε.

Ξαναχτυπήσαμε μια ομάδα Γερμανών επίσης που τοποθετούσαν καλώδια, αλλά αποσυρθήκαμε γρήγορα γιατί μας έβαλε στόχο το Πυροβολικό. Όμως, οι Γερμανοί είχαν αναστατωθεί. Δύο από αυτούς εκείνη την περίοδο αυτομόλησαν. Και ήρθαν σε μας. Μας έπεισαν και τους πήραμε μαζί. Τους βλέπετε στη ν φωτογραφία, έχουν ξανθά μαλλιά. Πάντα τους προσέχαμε και φυλαγόμαστε. Έμειναν μαζί μας μέχρι τα Δεκεμβριανά. Τότε τους χάσαμε. Ποιος ξέρει τι έγιναν.

- Ποια η αντίδραση των Γερμανών μετά τις επιθέσεις;
- Οι Γερμανοί έστησαν μπλόκα και μας απόκοψαν από το εσωτερικό. Δεν μπορούσαμε να πάμε ούτε προς τα Κιούρκα, ούτε προς τη Μαυροσουβάλα. Παντού Γερμανοί. Τι να κάνουμε; Μας παίρνει η οργάνωση της Νέας Μάκρης, μας βάζει σε δύο βενζίνες και περνάμε απέναντι στα Στύρα της Εύβοιας. Ήρθαμε σε επαφή με το εκεί σύνταγμα. Κάναμε πορείες και φτάσαμε μέχρι το Μαρμάρι. Καταλήξαμε στο Αλιβέρι. Εκεί δίνουμε μια μάχη με τους τσολιάδες στο δρόμο Αλιβερίου-Κύμης δίπλα στην άσφαλτο, μέσα στα αμπέλια. Ήταν ένα μεγάλο κτίσμα εκεί, ελαιοτριβείο ή μύλος. Σε λίγο ήρθαν οι Γερμανοί και εμείς οπισθοχωρήσαμε προς τα βουνά. Με εντολή του συντάγματος  πάμε στο λιμάνι των Τσακαίων, προς τη μεριά του νησιού που βλέπει στην Τουρκία. Εκεί έρχονταν  Εβραίοι που τους έστελνε ο Έβερτ, διοικητής της Αστυνομίας από την  Αθήνα και με το καΐκι «Αγία Κυριακή» περνούσαν στην Τουρκία ή έφευγαν για την Αίγυπτο. Είχαν χρήμα και χρυσό και άμα ήθελες γινόσουν πλούσιος»[...].

Στάθης Δημητρακός

[Αντώνης Λαζαρής]

 Ο Άγιος Νικόλαος και η Αγία Μαρίνα της Ραφήνας.

Μια όμορφη φωτογραφία της κ. Άρτεμης Παπαμάρκου.

Όπως κάθε χρόνο, θα βρεθεί την παραμονή της γιορτής της Αγίας Μαρίνας στο εκκλησάκι πάνω από το λιμάνι για να ανάψει ένα κερί στη μνήμη του πατέρα της και στη μνήμη όλων όσων υπέστησαν τα πάνδεινα στο μπλόκο της Ραφήνας.

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες η Μνήμη γυρίζει σε όλα όσα συνέβησαν στη Ραφήνα στις 17 Ιουλίου 1944.

Το μπλόκο της Ραφήνας, η σύλληψη των 21 Ραφηνιωτών, η μυθιστορηματική διάσωσή τους, τα βασανιστήρια που ακολούθησαν στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν, στις Φυλακές Αβέρωφ και στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου .

Ένας φόρος τιμής σε όλα όσα πέρασαν οι άνθρωποι αυτοί.
Ένας από τους 21 Ραφηνιώτες ήταν και ο πατέρας της Άρτεμης Παπαμάρκου, ο Μενέλαος Ρεμπάμπης.

Οι άνθρωποι αυτοί βρέθηκαν ξαφνικά στημένοι στο απόσπασμα των Γερμανών.

Τα όσα πέρασαν είναι αδύνατο να τα συλλάβει ο νους του ανθρώπου.

Από τα βασανιστήρια ο Μενέλαος Ρεμπάμπης γύρισε με σοβαρά προβλήματα υγείας που τον βασάνισαν σε όλη την υπόλοιπη ζωή του.

Η οικογένεια των Ρεμπάμπηδων κατάγεται από τα Βουρλά της Σμύρνης.

Από εκεί ήρθαν πρόσφυγες μετά την Καταστροφή.

Από τις παράγκες της Καισαριανής βρέθηκαν λιμενεργάτες στη Ραφήνα.

Και ξαφνικά ο Μενέλαος Ρεμπάμπης έφτασε μια ανάσα από την εκτέλεση.

Μια πολύ δύσκολη ζωή.

Και, όμως, οι άνθρωποι αυτοί άντεξαν, έμειναν όρθιοι και ορθοπόδησαν. 

Ευχαριστούμε πολύ την κ. Άρτεμη Παπαμάρκου για όλα όσα μας είπε και για τη φωτογραφία που πολύ ευγενικά μας έδωσε.