Η ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ – ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ 17 ΙΟΥΛΙΟΥ19
44
Η Αγία Μαρίνα είναι εκκλησάκι της Ραφήνας που έγινε στο υπόγειο γερμανικό πολυβολεί
ο που υπήρχε μέσα στην κορυφή του πελώριου παραθαλάσ
σιου βράχου, που σήμερα ονομάζουμ
ε Άγιο Νικόλαο. Το γερμανικό πολυβολεί
ο μετατράπη
κε σε εκκλησάκι που πήρε το όνομα Αγία Μαρίνα. Η Αγία Μαρίνα έγινε εκκλησάκι σε ανάμνηση του Γερμανικο
ύ μπλόκου που έγινε στη Ραφήνα την 17η Ιουλίου 1944.
Πάνω από το γερμανικό πολυβολεί
ο κτίστηκε το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου τον Oκτώβριο του 1947 από τους Όθωνα Μέντη, Χρυσό Καβουνίδη, Νίκο Ιωαννίδη, και με αρχιτέκτο
να τον Κυπριανό Μπίρη. Πάνω από την Αγία Μαρίνα και στο βράχο που είναι κτισμένος ο ολόλευκος Άγιος Νικόλας, φαίνεται το απέραντο γαλάζιο του Νότιου Ευβοϊκού και πιοπέρα τα νησιά, με μοναδική ομορφιά και θέα. Το εκκλησάκι αποτελεί σύμβολο της πόλης.
Για το γερμανικό μπλόκο που έγινε στις 17 Ιουλίου 1944 συνοπτικά αναφέρουμ
ε τα παρακάτω:
Έμπαινε το καλοκαίρι του 1944, o Γερμανικό
ς στρατός οπισθοχωρ
ούσε παντού (Ρωσία – Βόρεια Αφρική). Οι Σύμμαχοι σημείωναν νίκες σ’ όλα τα μέτωπα. Οι Έλληνες αντάρτες χτυπούσαν τους κατακτητέ
ς όπου τους έβρισκαν. Οι αντάρτες εμφανίζον
ταν πια και στα πρόθυρα της Αθήνας, όπως στις βουνοπλαγ
ιές της Πεντέλης.
Στις 12 Ιουλίου 1944 σε ενέδρα στο Πικέρμι σκοτώνουν από λάθος το Γερμανό λοχαγό Διοικητή του «Οχυρού» της Ραφήνας και το Γερμανό λοχαγό Λιμενάρχη της Ραφήνας. Η ενέδρα είχε σκοπό να χτυπήσει άλλο Γερμανικό αυτοκίνητ
ο για να απελευθερ
ώσει Έλληνες κρατούμεν
ους που θα τους πήγαιναν από την Αγία Μαρίνα του Μαραθώνα στην Αθήνα.
Το μαντάτο έφθασε αυθημερόν ψιθυριστά στη Ραφήνα. Ο κόσμος της Ραφήνας φοβήθηκε αντίποινα και άρχισε να φεύγει, άλλοι προς Νέα Μάκρη, άλλοι προς Σπάτα και άλλοι έξω στα κτήματα.
Οι Γερμανοί της Ραφήνας δεν κινήθηκαν καθόλου για δυο-τρεις ημέρες, τα πάντα ήταν όπως πριν, ο κόσμος άρχισε να γυρίζει στα σπίτια του. Ξεθάρρεψε
.
Στις 17 του μηνός Ιουλίου, ημέρα Τετάρτη ( ανήμερα της Αγίας Μαρίνας), κάνουν «μπλόκο» στο συνοικισμ
ό της Ραφήνας τα Ες -Ες και η Γκεστάπο, συλλαμβάν
ουν όλους τους άνδρες και τους συγκεντρώ
νουν στην πλατεία μπροστά στο ξενοδοχεί
ο του Τζιβάνη Μακασίκη (σήμερα καφετερία Χρ. Διαγγελάκ
η).
Συνελήφθη ο τότε Πρόεδρος Τριγλιανό
ς Αναστάσης Λύρατζης και αφού τον χτύπησαν, μπροστά στα μάτια όλων των Ραφηνιωτώ
ν, έτσι καταματωμ
ένο και παραμορφω
μένο τον ανέβασαν σ’ ένα Γερμανικό τζιπ και τον γύριζαν μέσα στο συνοικισμ
ό για να υποδείξει πρόσωπα και σπίτια. Αυτός απάντησε ούτε τα πρόσωπα ούτε τα σπίτια τους γνωρίζει «δεν ξέρω απαντούσε». Ήταν πατριώτης
.
Στο «μπλόκο» συνέλαβαν 20 Ραφηνιώτε
ς και τον Πρόεδρο.
Αυτοί που συνελήφθη σαν είναι: Με το «μπλόκο» συνελήφθη
καν 21 Ραφηνιώτε
ς:
Αναστάσης Λύραντζης (Πρόεδρος της Κοινότητα
ς)
Χρυσός Λέου
Οι αδελφοί Σωτήρης και Ιορδάνης Δελημανώλ
ης
Μενέλαος Ρεμπάπης
Σωτήριος Κανσός
Σταύρος Διαμαντάκ
ης
Δαμιανός Κεχαγιόγλ
ου
Δημήτριος Γιάνναρος
Γιώργος Ραυτόπουλ
ος
Θεόδωρος Ραυτόπουλ
ος
Αρτέμης Μπενάκης (ταχυδρομι
κός)
Ευάγγελος Μπενάκης
Πόπος Ιωάννης
Αντώνης Δρυμάλας (Τελώνης)
Γεώργιος Αλεξανδρί
δης (Δικηγόρος – γερμανομα
θής)
Μικρόπουλ
ος Νικόλαος
Αναζητούσ
αν επίμονα τον Αντώνη Αντωνιάδη (Γραμματέα της Οργάνωσης του Ε Α Μ της Ραφήνας) και τον Γιάννη Μπογιατζή (Μεγάλο αγωνιστή, στέλεχος της Οργάνωσης του Ε Α Μ Ραφήνας).
Αντί για τον Αντώνη Αντωνιάδη συνέλαβαν την γυναίκα του Ζωγραφιά (έγκυο τότε στην κόρη τους Τασούλα) και τα αδέλφια του Σταύρο και Γιώργο Αντωνιάδη
. Για τον Γιάννη Μπογιατζή τον αδελφό του Μιλτιάδη.
Φόρτωσαν όλους τους συλληφθέν
τες σ΄ένα φορτηγό και φύγανε. Τους οδήγησαν στο κτήμα Λεβίδη στην Παλλήνη και τους έστησαν στον τοίχο της μάντρας για εκτέλεση.
Πιασμένοι χέρι – χέρι, με τα πολυβόλα των Γερμανών στημένα απέναντι τους οι σκοπευτές τους περίμεναν το κέλευσμα…
Στην κρίσιμη εκείνη στιγμή έρχεται με μεγάλη ταχύτητα μια κούρσα από το μέρος της Ραφήνας φρενάρει απότομα και κατεβαίνε
ι ένας Γερμανός αξιωματικ
ός. Σηκώνει τα χέρια ψηλά και φωνάζει δυνατά «Δις νιχτι κομμουνισ
τ», «αυτοί δεν είναι κομμουνισ
τές», «νιξ καπούτ». Τον αναγνωρίζ
ουν, είναι ο Γερμανός υποδιοικη
τής του Ναυτικού στη Ραφήνα, ο «χοντρός» όπως του είχαν βγάλει παρατσούκ
λι στη Ραφήνα. Θεωρείτο σκληρός άνθρωπος, αγέλαστος, απόμακρος
. Τον κύκλωσαν οι Γερμανοί αξιωματικ
οί μίλησαν για αρκετή ώρα και έφυγε. Δεν εκτελέστη
καν. Μετά τους ξάπλωσαν κάτω και τους πατούσαν. Ο Γ. Αλεξανδρί
δης διαμαρτυρ
ήθηκε στα Γερμανικά, τους είπε για το διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συνθήκες. Με μια ριπή έμεινε νεκρός.
Από το κτήμα Λεβίδη τους πήγαν στο στρατόπεδ
ο Χαϊδαρίου, στις φυλακές Αβέρωφ και στο Στρατόπεδ
ο στο Γουδή.
Τελικά γλύτωσαν.
Τα γεγονότα είναι σπουδαία και μεγάλα και αποτελούν την ιστορία της Ραφήνας κατά την περίοδο της Κατοχής. Τα γεγονότα αυτά πιστεύω ότι κάποτε θα τα γράψω με λεπτομέρε
ιες όπως μου τις έχουν εξιστορρή
σει: ο πατέρας μου, Χρήστος Δημητρακό
ς, στέλεχος τότε της Οργάνωσης του ΕΑΜ Ραφήνας, ο νονός μου, Αντώνης Αντωνιάδη
ς, η νονά μου, Ζωγραφιά Αντωνιάδη και ο πιο μικρός τότε από τα αδέλφια, Γιώργος Αντωνιάδη
ς. Τα γεγονότα εξιστορεί, επίσης, ο Θανάσης ο Πιστικίδη
ς στο βιβλίο του «Ριζώματα – Βιώματα – Παθήματα, Αληθινές Ιστορίες, Ραφήνα 1985».
Είχα την τύχη να γνωρίσω, στις αρχές του 2000 τον Ασημάκη (Σίμο) Φραγκουλά
κη, γεννημένο το 1924, κάτοικο Ελευσίνας, ο οποίος ήταν νεαρός αντάρτης του 34ου Συντάγματ
ος του ΕΛΑΣ, από τα Δερβενοχώ
ρια. Μία ομάδα ανταρτών είχε κατέβει στο Μαραθώνα και με άλλους αντάρτες δρούσαν στην περιοχή της Πεντέλης. Ο Σίμος Φραγκουλά
κης έλαβε μέρος στην επιχείρησ
η στο Πικέρμι και μου εξιστόρησ
ε τα γεγονότα. Τα γεγονότα που έζησε κατά τη περίοδο της Κατοχής και της Αντίσταση
ς, τα εξιστόρησ
ε με εξαιρετικ
ή σαφήνεια και αξιοθαύμα
στη μνήμη στο Περιοδικό «Πόσιμον Ύδωρ» της Ελευσίνας σε μια οκτασέλιδ
η συνέντευξ
η συμπληρωμ
ένη με φωτογραφί
ες ανταρτών στο Μαραθώνα.
Στάθης Δημητρακό ς