"Στο φόρουμ μας, αναρτούμε ενημερωτικά θέματα, σχετικά με την ιστορία των Τριγλιανών προγόνων μας, για την ενημέρωση σας,
αφήνοντας ταυτόχρονα μία παρακαταθήκη πληροφοριών, για τις επόμενες γενιές."

Προϊστορική Ραφήνα-Μία μέρα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Ι

Ξεκίνησε από Ευγενία Μυτιληναίου, 02 Μάρτιος 2013, 01:16:55 ΜΜ

« προηγούμενο - επόμενο »

0 Μέλη και 1 Επισκέπτης διαβάζουν αυτό το θέμα.

Ευγενία Μυτιληναίου

Ευγενία Μυτιληναίου

Με την ευκαιρία της επίσκεψης μιας Αμερικανίδας φίλης την προηγούμενη βδομάδα (με τη βροχή), επισκέφτηκα διάφορα μουσεία στην Αθήνα. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, δίπλα στη μεγάλη αίθουσα με τα Μυκηναϊκά ευρήματα (αίθουσα 4 στο σχεδιάγραμμα του μουσείου http://www.namuseum.gr/visiting/map-gr.html), υπάρχει μια μικρή αίθουσα με εκπληκτικά Νεολιθικά ευρήματα (αίθουσα 5, στο ίδιο διάγραμμα). Η μία ολόκληρη πλευρά αυτής της αίθουσας αυτής είναι αφιερωμένη στα ευρήματα του προϊστορικού οικισμού της ακρόπολης του «Ασκηταριού». Το Ασκηταριό είναι ο Νότιος λόφος (στα δεξιά μας) στη πολυσύχναστη παραλία «Μαρίκες», στον οικισμό των Ορειχαλκουργών, Ραφήνας. Σας προτείνω, στην επόμενη καταιγίδα, μια επίσκεψη σε ένα μουσείο, αξίζει τον κόπο.
     
                                                                 


Στο Μουσείο υπάρχουν όμορφα αγγεία καθημερινής χρήσης, αχρωμάτιστα ή διακοσμημένα με όμορφα γραμμικά σχέδια. Υπάρχει ποικιλία από ραμφόστομες φιάλες ή «σαλατιέρες» που είναι κομψά, λεπτότοιχα αγγεία με περίτεχνο σχήμα (κέντρο, εικόνα 2). Το μέγεθος και το σχήμα της προχόης μαρτυρεί τις διαφορετικές χρήσεις τους. Υπάρχουν επίσης κεραμικά χωνιά, σκάρες για ψήσιμο (δεξιά κάτω, εικόνα 2) και ένα σωρό μπολάκια και κανάτες με στόμια και λαβές ανάλογες με τη χρήση τους. Ανακάλυψα με χαρά ότι οι εργονομικές λαβές στα οικιακά και άλλα είδη που τόσο διαφημίζονται και ακριβοπληρώνουμε, δεν εφευρέθηκαν στον αιώνα μας!
H πληθώρα των ευρημάτων, που χρονολογούνται από το 3300-2000 πΧ., υποδηλώνουν μια ευημερούσα κοινότητα. Ήταν ένας οικοδομημένος μικρός οχυρωμένος οικισμός. Τώρα όμως στον λόφο του Ασκηταριού, υπάρχει μόνο ένα μικρό άνοιγμα. Όταν τελείωσαν τις εργασίες τους οι αρχαιολόγοι πρέπει να κάλυψαν τις ανασκαφές.

Ευγενία Μυτιληναίου

Ευγενία Μυτιληναίου

Δεν μπόρεσα να βρω τις πρωτότυπες δημοσιεύσεις του καθ. Δ. Θεοχάρη που έκανε τις ανασκαφές στο Ασκηταριό και τη Ραφήνα τη δεκαετία του 1950, έτσι περιορίστηκα στις πινακίδες που υπήρχαν στο μουσείο, σε αρχαιολογικές (Μαρία Παντελίδου-Γκόφα, http://www.archaiologia.gr/wp-content/uploads/2011/06/39-3.pdf, σελ.17) και ιστορικές μελέτες (Άννα Μιχοπούλου, http://www.triglianoi.gr/diafora/rafina_mixopoulou.pdf, σελ. 16-24). Για να τοποθετήσω τους οικισμούς στη σημερινή οικιστική δομή της Ραφήνας ζήτησα τη βοήθεια του ξαδέλφου μου Βασίλη Πιστικίδη.
Από το 3300-2000 π.Χ., ή κατά τους αρχαιολόγους, στη Πρώιμη εποχή του χαλκού ή Πρωτοελλαδική Εποχή ΙΙ και ΙΙΙ, στο Ασκηταριό (Μαρίκες) υπήρχε μια οχυρωμένη ακρόπολη που κάλυπτε περιοχή 5000 τ. μ. Υπήρχαν ακμάζουσες κοινότητες γύρω της όπως αυτή που βρέθηκε στη σημερινή Ραφήνα. Ο οικισμός της προϊστορικής Ραφήνας (2800- 2000 π.Χ) ήταν πάνω από το σημερινό λιμάνι (στη περιοχή του Ταχυδρομείου, δηλαδή Ελ. Βενιζέλου & Βασ. Παύλου). Υπήρχαν ακόμη παραθαλάσσιες εγκαταστάσεις χαλκουργείων στη παραλία μπροστά από το ξενοδοχείο Αύρα (Ακτή Αν. Παπανδρέου). Εκεί, με μεταλλεύματα που φέρνανε από την Εύβοια ή την Αττική, είχε ανεπτύχθη η κατεργασία του χαλκού, όπως φαίνεται από τις πολυάριθμες σκουριές, κεραμικά χωνιά και άλλα κατάλοιπα από την καμίνευση χαλκούχου μεταλλεύματος που βρέθηκαν στην περιοχή. Οι οικισμοί αυτοί είχαν πολιτιστικές και οικονομικές ανταλλαγές με τις Κυκλάδες και την Ανατολική Πελοπόννησο.
Το σύμπλεγμα των οικισμών αυτών παρακμάζει σταδιακά και κατά 7ο-6ο αιώνα π.Χ. έχουμε την ανάπτυξη νέου οικισμού, που υποθέτω ότι θα ήταν στη περιοχή της Παλαιάς Ραφήνας (Λ. Φλέμιγκ και Δημοκρατίας), τον Αραφήνα, που ήταν ένας από τους 100 Δήμους της Αττικής όπως τους είχε ορίσει ο Κλεισθένης. Ο οικισμός Αραφήν, συνέχισε να υπάρχει μέχρι τους Βυζαντινούς χρόνους, όπως φαίνεται από το Βαλανείο (Ρωμαϊκά λουτρά) και μια Παλαιοχριστιανική Βασιλική που βρέθηκαν εκεί.
                                 
Την ίδια σχεδόν περίοδο, ακμάζει και ο γειτονικός δήμος των «Αραφηνίδων Αλών» (αλυκών) γύρω από το ιερό της Αρτέμιδος Ταυροπόλου, στη παραλία της σημερινής Αρτέμιδας. Ο Ευριπίδης, στην τραγωδία του «Ιφιγένεια εν Ταύροις» αναφέρει ότι ο Ορέστης επιστρέφοντας από την Ταυρίδα έφερε μαζί του το θαυματουργό ξόανο της θεάς Άρτεμις και ίδρυσε το ναό αυτό. Τα ευρήματα αυτά είναι στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Βραυρώνας

Αντώνης Λαζαρής

Αντώνης Λαζαρής

Ο βράχος-ακρωτήριο με την ονομασία "Κροκόδειλος" πάνω από την παραλία "Μαρίκες" της Ραφήνας.



Σ' αυτήν την περιοχή βρίσκεται ο προϊστορικός οικισμός του Ασκηταριού.
Οι ανασκαφές πραγματοποιήθηκαν στην τοποθεσία πάνω από το Ακρωτήριο του Ασκηταριού από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Θεοχάρη στο διάστημα από το 1952 έως το 1954.   



Στην παρακάτω ιστοσελίδα διαβάζουμε:
http://www.dikili-tash.fr/content_gr/annexes/responsables_programmes.htm

ΠαράθεσηΔημητριος Ρ. Θεοχαρης (1919-1978)

Ο Δημήτρης Θεοχάρης υπήρξε διευθυντής Αρχαιοτήτων (Έφορος) Θεσσαλίας, και έπειτα καθηγητής Προϊστορικής αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Ειδικός κυρίως της Νεολιθικής εποχής, είναι ένας από τους 'πατέρες' της προϊστορικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα. Έλαβε μέρος σε ανασκαφές στις Μυκήνες, στην Πύλο, στη Βραυρώνα, ενώ διεξήγαγε ο ίδιος προϊστορικές ανασκαφές σε πολλές θέσεις στην Αττική (Ραφήνα, Νέα Μάκρη), στην Εύβοια, στις Σποράδες και στη Θεσσαλία (μεταξύ αυτών και το Σέσκλο).

Ευγενία Μυτιληναίου

Ευγενία Μυτιληναίου


Στάθης Δημητρακός

Στάθης Δημητρακός

 ΤΟ ΑΣΚΗΤΑΡΙΟ: ΠΡΩΤΟΕΛΛΑΔΙΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ

   Το Ασκηταριό ή Ασκηταρειό ή Ασκητάρι παράγεται από τη λέξη ασκητής, αυτός που ζει ολομόναχος από τους ανθρώπους και τις γήινες απολαύσεις, ερημίτης. Ο τόπος που ασκητεύει κάποιος λέγεται ασκηταριό, δηλαδή συνήθως λέγεται η καλύβα του μοναχού που ασκητεύει.
     Το Ασκηταριό είναι ακρωτήριο στη δυτική πλευρά του όρμου Μαρίκες. Το ακρωτήριο Ασκηταριό έχει μια χερσοειδή άκρη προς τη θάλασσα και μια υπερυψωμένη επίπεδη κορυφή εκτάσεως 5-6 στρεμμάτων. Η επίπεδη κορυφή έχει σχήμα  ισοσκελούς τριγώνου, οι δύο πλευρές πέφτουν απότομα προς τη θάλασσα, η δε τρίτη  χωρίζεται από την ξηρά με αυχένα. Κατά τη δεξιά πλευρά, υπάρχει μεγάλο κοίλωμα (σπηλιά)  στο βράχο,  το οποίο κάποιος μοναχός της Μονής Πεντέλης, το μετέτρεψε σε ασκητήριο, ασκηταριό. Την περιοχή την λέγανε ο Καλόγερος ή ο Καλόγερας. Ακόμη, έχουν ακουστεί και άλλα ονόματα για το Ασκηταριό, όπως «Αετός» και «Κροκόδειλος» που έχουν σχέση με το σχήμα του. Η θέα από ψηλά στο Ασκηταριό είναι καταπληκτική. Φαίνεται ο Νότιος Ευβοϊκός, ο όρμος του Μαραθώνα και η Πεντέλη προς Β, τα βουνά του Πόρτο-Ράφτη και η Μακρόνησος προς Ν και προς Α η «Καρυστεία δειράς»(δειράς=ράχες βουνών) με την επιβλητική κορυφή του Όχη. Ανασκαφές που έγιναν το 1954-1955 από τον αείμνηστο αρχαιολόγο Δημήτριο Ρ. Θεοχάρη έφεραν στο φως λείψανα συνοικισμού και ακρόπολης της πρώιμης περιόδου της εποχής του χαλκού- Πρωτοελλαδική (2800-1900π.Χ). Οι ανασκαφές έδωσαν την εικόνα ζωής οχυρωμένου συνοικισμού και στοιχεία του πολεοδομικού σχεδίου. Ο χώρος του Ασκηταριού περιλαμβάνει οικισμό(άθροισμα σπιτιών με περίβολο), οχυρωματικό τοίχος στον λαιμό της χερσονήσου και νεκροταφείο στην άκρη του ακρωτηρίου. Τα σπίτια του πρωτοελλαδικού συνοικισμού ήταν μικρά με τοίχους λίθινους στη βάση, πλίνθινους υψηλότερα με κτιστή εστία στο κέντρο που έψηνε το φαγητό και θέρμαινε το δωμάτιο τον χειμώνα.     
  Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, υπάρχουν τα ευρήματα από το Ασκητάριο κεραμικά και χάλκινα αντικείμενα από την Ραφήνα της 3ης χιλιετηρίδας π.Χ.
Στο δημοσίευμα της μελέτης των ανασκαφών  «Ασκηταριό : Πρωτοελλαδική Ακρόπολις παρά την Ραφήνα  ,  ο Δημήτριος Ρ.Θεοχάρης, Αρχαιολόγος στην Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1956 καταλήγει: « Η ανασκαφή του Πρωτοελλαδικού συνοικισμού του Ασκηταριού δεν συνεπληρώθει ώστε η δαιτύπωσις γενικωτέρων συμπερασμάτων είναι και ανέφικτος και πρόωρος. Δυνάμεθα όμως να σημειώσωμεν τον πλούτον των κεραμεικών λειψάνων και την σημασίαν των αρχιτεκτονικών και να εκφράσωμεν την ελπίδα, ότι της ολοκληρώσεως της αποκαλύψεως της ακροπόλεως θα προωθηθούν σημαντικώς οι γνώσεις μας περί της περιόδου ταύτης εν Αττική.
Η ακρόπολις του Ασκηταριού, η μόνη ανασκαφείσα εν τη Στερεά, παρέχει σαφή εικόνα της μορφής, την οποία θα έχει κοντά στους πρώιμους εκείνους χρόνους και αυτή η Ακρόπολις των Αθηνών- τον τύπον δηλ. ενός αττικού ωχυρωμένου πολίσματος της αρχαιότερας περιόδου της Χαλκοκρατίας. Ότι το πόλισμα τούτο, μετά του γείτονος συνοικισμού της παραλίας της Ραφήνας αποτέλεσε τον πυρήνα του δήμου Ραφήνας των ιστορικών χρόνων, θεωρώ αναμφισβήτητον».

Στάθης Δημητρακός.

Ευγενία Μυτιληναίου

Ευγενία Μυτιληναίου

Μερικές ακόμη φωτογραφίες με κεραμικά σκεύη με πολύ χαρακτηριστική χρήση, που βρέθηκαν στη Προϊστορική Ακρόπολη του Ασκηταριού (2800- 2300 π.Χ.)

         

Το σκεύος αυτό βρέθηκε μόνιμα τοποθετημένο στο χωμάτινο δάπεδο δωματίου του οικισμού. Στο κέντρο φέρει ίχνη φωτιάς. Πιστεύετε ότι ήταν μόνιμη εστία θέρμανσης και φωτισμού του σπιτιού και ίσως χρησίμευε και για μαγείρεμα.

         

Σκεύη καθημερινής χρήσης, από αριστερά προς τα δεξιά:

1) Κεραμικό χωνί για την μετάγγιση υγρών.
2) Η γνωστή μας ψησταριά και
3) το μικρό αυτό περίεργο κεραμικό σκεύος, πιστεύεται ότι ήταν βάση για τα σουβλάκια!!
Ας το βλέπουν οι ψήστες...



Στάθης Δημητρακός

Στάθης Δημητρακός

ΑΣΚΗΤΑΡΙΟ
Ασκηταριό ή Ασκηταρειό ή Ασκητάρι


Το Ασκηταριό είναι ακρωτήριο στη δυτική πλευρά του όρμου Μαρίκες της Ραφήνας. Απέχει 2 χλμ. δυτικα από το κέντρο της /Λιμάνι και πλατεία Ν. Πλαστηρα/.
Το ακρωτήριο Ασκηταριό έχει μια χερσοειδή άκρα προς τη θάλασσα και μια υπερυψωμένη επίπεδη κορυφή εκτάσεως 5-6 στρεμμάτων. Η επίπεδη κορυφή έχει σχήμα  ισοσκελούς τριγώνου, οι δύο πλευρές πέφτουν από ψηλά απότομα προς τη θάλασσα, η δε τρίτη  χωρίζεται από την ξηρά με αυχένα.



Κατά τη δεξιά πλευρά, υπάρχει μεγάλο κοίλωμα στο βράχο, φυσικό κοίλωμα, άντρο, σπηλιά, το οποίο κάποιος μοναχός της Μονής Πεντέλης, το μετέτρεψε σε ασκηταριό, ασκητήριο.
Η λέξη παράγεται από το ασκητής και είναι αυτός που ζει ολομόναχος, μακριά από τους ανθρώπους και τις γήινες απολαύσεις. Ο τόπος που ασκητεύει κάποιος λέγεται ασκηταριό ή ασκητάρι δηλαδή έτσι λέγεται η ασκητική κόγχη, η σπηλιά ή  καλύβα του μοναχού που ασκητεύει. Ο λαός ονομάζει τους ασκητές και καλόγερους, αναχωρητές και ερημίτες, με κύριο χαρακτηριστικό την αυτοαπομόνωση, την αυτοσυγκέντρωση και την επικοινωνία με το Θείον.

To βουνό της Πεντέλης, που δεσπόζει έως την περιοχή της Ραφήνας, κατά την περίοδο του χριστιανικού βίου «ημπορούσε να ονομαστεί και βουνό των Ασκητών» και/όρος των Άμωμων όπως γράφει ο Δημήτριος  Καμπούρογλου (δικηγόρος, ιστοριοδίφης, λογοτέχνης, ποιητής, και ακαδημαϊκός, Αθηνολάτρης και Αθηνογράφος, Αθήνα 1852-1945) στο βιβλίο του «Ο Αναδρομάρης της Αττικής», Αθήναι 1920.
Ο ίδιος αναφέρει:
«Δεν υπήρχε τρύπα μυστική, ή ερείπιον λησμονημένον, ή δρυμός προστατευτικός, ή βρυσούλα καλόψυχη, που να μην είχε μαζί του με το αφανές στοιχείο της, και ένα κρυμμένον ανθρωπόμορφον, τον Ασκητήν, του οποίου προορισμός ήτο να προσεύχεται, να εθελοβασανίζεται και να περιφρονή την ευμορφιά της φύσεως που τον περικύκλωνε, ζών μακρά της πόλεως και των χωριών της, αλλά και της χαράς του πραγματικού βίου, με την ελπίδα να απολαύση την μετά θάνατον άδηλον ευτυχίαν.
Εκεί, εις την  ερημιά, έρριπτε κάπου τας αναμνήσεις του μαζί με το όνομα  του, ο Ασκητής, και εζούσεν άγνωστος και λησμονημένος».

Στην  ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας υπήρχαν μαντριά και τα είχαν καλόγεροι  από τη  Μονή Πεντέλης, υπάρχει για αυτό και το τοπωνύμιο Διάκου Μάντρες.

Μάντρα είναι κάθε περιφραγμένο μέρος με τοίχους, σανίδες ή θάμνους, όπου σταβλίζονται ζώα. Στα μαντριά αυτά έμενε και τα φρόντιζε/τα επιστατούσε/ κάποιος ιεροδιάκονος (Διάκος) γι' αυτό ονομάστηκε η περιοχή Διάκου Μάντρες (η πληροφορία δόθηκε από παλιούς Σπαταναίους). Η περιοχή Διάκου Μάντρες συνόρευε με τον Βουρβά.  Ο Βουρβάς ήταν οικισμός, χωριό, που άνηκε στην Κοινότητα  Σπάτων μέχρι τη δεκαετία του 1910.  Οι  47 κάτοικοι εγκατέλειψαν το χωριό και έπαψε πλέον να αποτελεί αυτοτελή οικισμό. Οι Σπαταναίοι την περιοχή του Βουρβά την λένε και «Μετόχι», δηλαδή κτήμα που ανήκει σε μοναστήρι, αλλά βρίσκεται μακριά απ' αυτό. Συνήθως στα «Μετόχια»  υπάρχουν καλύβες για να μένουν 2-3 μοναχοί επιφορτισμένοι με την επιστασία.   
   Η περιοχή του Βουρβά ήταν ιδιοκτησία της Μονής Πεντέλης. Η Μονή ιδρύθηκε   περί το έτος 1578, είναι αντρικό Μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου.   
O Δημήτρης Γ. Καμπούρογλου στο βιβλίο του «Ο Αναδρομάρης της Αττικής» γράφει επίσης:
«Μέγα μέρος της Αττικής είχε περιέλθει εις την Πεντέλην και διάφοροι Μοναί, ατονήσασαι ή εγκαταλείφθείσαι, προσεκολλήθησαν εις αυτήν ως Μετόχια.
   Τούτο παρατηρείται εις την περίφημον Μονήν Τάω/ΣΣΝταου/ προσκολληθείσαν μετά την καταστροφήν της/ εις το Καλολιβάδι /ΣΣ στον Καλαμο/, είς τα Καλήσια/στη νότια Πεντελη/, εις το Χοιροτσακούλι (ΣΣ Γεροτσακούλι) , είς το Έτοσι (Σ.Σ Λόφος περίπου 200 μέτρων στο Πικέρμι), εις την Βραώνα, εις τον Βουρβάν και εις αρκετά άλλα μετόχια της Πεντέλης. Απέραντοι ήσαν οι ελαιώνες της Μονής και μέγας ο αριθμός των ειρηνικών της προβάτων και των στασιαστικών κατσικιών.

   Αλλά πολυκόφινοι και οι μελισσώνες της, παράγοντες πολύ και εκλεκτόν μέλι, με το οποίον οι πατέρες προσεπάθουν οπωσδήποτε να εξουδετερώσουν τας πικρίας του παρόντος βίου. οι περιηγηταί της Τουρκορατίας  αναβιβάζουν τους μοναχούς της Πεντέλης εις 80 και κατόπιν εις 100».

O μακαριστός Aρχιμανδρίτης Τιμόθεος Κιλίφης στο βιβλίο του «Μονή Πεντέλης και Ορθόδοξος Μοναχισμός» γράφει: «Η ιερά Μονή μας, όπως άλλωστε όλες οι ιερές Μονές της Ελλάδας ήταν «αγροτικές». Δηλαδή ζούσαν από την καλλιέργεια των κτημάτων τους. Η ιερά Μονή μας καλλιεργούσε πολύ τα αμπέλια και έβγαζε καλά κρασιά. Το ίδιο καλλιεργούσε και τις ελιές, καθώς και τα οπορωφόρα δέντρα. Επίσης, είχε ποίμνια (γιδοπρόβατα) αρκετά, που κάλυπταν, όχι μόνο τις ανάγκες της Μονής, αλλά και όλης της περιοχής».

Την περιοχή του Ασκηταριού την λέγαμε και τη λέμε ακόμη ο Καλόγερος ή ο Καλόγερας. Επίσης, έχουν ακουστεί και άλλα ονόματα για το Ασκηταριό, όπως «Αετός» και «Κροκόδειλος» που έχουν σχέση με το σχήμα του. Η θέα από ψηλά στο Ασκηταριό είναι καταπληκτική. Φαίνεται ο Νότιος Ευβοϊκός, ο όρμος του Μαραθώνα και η Πεντέλη προς Β/, τα βουνά του Πόρτο-Ράφτη και η Μακρόνησος προς Ν/, και προς Α η «Καρυστεία δειράς»(δειράς=ράχες βουνών) με την επιβλητική κορυφή του Όχη.

Ανασκαφές που έγιναν το 1954-1955 από τον αείμνηστο μεγάλο αρχαιολόγο Δημήτριο Ρ. Θεοχάρη (προϊστοριολόγος, καθηγητής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Αθήνα 1919-1952, με καταγωγή από τη Σκύρο) έφεραν στο φως λείψανα συνοικισμού και ακρόπολης της πρώιμης περιόδου της εποχής του Χαλκού - Πρωτοελλαδική εποχή (2800-1900 π.Χ).
Οι ανασκαφές έδωσαν την εικόνα ζωής οχυρωμένου συνοικισμού και στοιχεία του πολεοδομικού σχεδίου. Ο χώρος του Ασκηταριού περιλαμβάνει οικισμό (άθροισμα σπιτιών με περίβολο), οχυρωματικό τοίχος στον λαιμό της χερσονήσου και νεκροταφείο στην άκρη του ακρωτηρίου. Τα σπίτια του πρωτοελλαδικού συνοικισμού ήταν μικρά με τοίχους λίθινους στη βάση, πλίνθινους υψηλότερα, με κτιστή εστία στο κέντρο που έψηνε το φαγητό και θέρμαινε το δωμάτιο τον χειμώνα.   
 
Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο υπάρχουν τα ευρήματα από το Ασκηταριό κεραμικά και χάλκινα αντικείμενα από την Ραφήνα της 3ης χιλιετηρίδας π.Χ.



Στο δημοσίευμα της μελέτης των ανασκαφών  «Ασκηταριό : Πρωτοελλαδική Ακρόπολις παρά την Ραφήνα,  ο Δημήτριος Θεοχάρης, Αρχαιολόγος στην Αρχαιολογική Εφημερίδα, 1956 καταλήγει:

« Η ανασκαφή του Πρωτοελλαδικού, συνοικισμού του Ασκηταριού δεν συνεπληρώθει ώστε η διατύπωσις γενικωτέρων συμπερασμάτων είναι και ανέφικτος και πρόωρος. Δυνάμεθα όμως να σημειώσωμεν τον πλούτον των κεραμεικών λειψάνων και την σημασίαν των αρχιτεκτονικών και να εκφράσωμεν την ελπίδα, ότι της ολοκληρώσεως της αποκαλύψεως της ακροπόλεως θα προωθηθούν σημαντικώς οι γνώσεις μας περί της περιόδου ταύτης εν Αττική.
Η ακρόπολις του Ασκηταριού, η μόνη ανασκαφείσα εν τη Στερεά, παρέχει σαφή εικόνα της μορφής, την οποία θα έχει κοντά στους πρωίμους εκείνους χρόνους και αυτή η Ακρόπολις των Αθηνών- τον τύπον δηλ. ενός αττικού ωχυρωμένου πολίσματος της αρχαιότερας περιόδου της Χαλκοκρατίας. Ότι το πόλισμα τούτο, μετά του γείτονος συνοικισμού της παραλίας της Ραφήνας αποτελέσε τον πυρήνα του δήμου Αραφήνος των ιστορικών χρόνων, θεωρώ αναμφισβήτητον».