Απανταχού Τριγλιανοί Απόγονοι

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Β΄ τόμο του 1890 1) την από 22.7 ανταπόκριση άγνωστου από τα Μουδανιά στο φύλλο 6309 της Πέμπτης 26.7/7.8.1890 (σελ 15) σχετικά αφενός με μικρές ειδήσεις (αγίασμα Αγ. Παντελεήμονος στα Μουδανιά, ανατροπή ενός πλοιαρίου απέναντι από την Τρίγλια που μετέφερε 50 βαρέλια ελιές του προκρίτου των Μουδανιών κ. Δ. Γαϊτάνου) αφετέρου με αφορμή τις εξετάσεις των σχολείων στα Μουδανιά, Συγή και Τρίγλια, παραθέτει ενδιαφέρονται στοιχεία για τα σχολεία, σχολιάζει το θέμα της μαθητιώσας νεολαίας και προτείνει ρηξικέλευθες αλλαγές. Ένα  ακόμη σημαντικό εύρημα σ' αυτή την ανταπόκριση είναι η αναφορά του Χρυσόστομου Καλαφάτη ως απόφοιτου της Θεολογικής Σχολής Χάλκης και κήρυκα του Θείου λόγου στην Τρίγλια την εποχή εκείνη, 2) την από 2.9.1890 ανταπόκριση από τα Μουδανιά για δυστύχημα που συνέβη στην Τρίγλια και 3) την ανταπόκριση από Μουδανιά στο φύλλο 6353 της Τετάρτης 26.9.1890 (σελ 206) για το θάνατο 3.1) του μητροπολίτη Γεννάδιου, πρώην Νικοπόλεως και 3.2) του Ιωάννη Αράβογλου από τη Συγή, πατέρα του ιεροκήρυκα και αρχιδιακόνου του μητροπολίτη Ναθαναήλ.

Από τα παραπάνω θέματα, που θεώρησα ως σημαντικά και αξιόλογα, παρατίθεται στο άρθρο που ακολουθεί η από 22.7 ανταπόκριση άγνωστου από τα Μουδανιά στο φύλλο 6309 της Πέμπτης 26.7/7.8.1890 (3η σελ 15) σχετικά αφενός με μικρές ειδήσεις (αγίασμα Αγ. Παντελεήμονος στα Μουδανιά, ανατροπή ενός πλοιαρίου απέναντι από την Τρίγλια που μετέφερε 50 βαρέλια ελιές του προκρίτου των Μουδανιών κ. Δ. Γαϊτάνου) αφετέρου με αφορμή τις εξετάσεις των σχολείων στα Μουδανιά, Συγή και Τρίγλια, παραθέτει ενδιαφέρονται στοιχεία για τα σχολεία, σχολιάζει το θέμα της μαθητιώσας νεολαίας και προτείνει ρηξικέλευθες αλλαγές. Ένα  ακόμη σημαντικό εύρημα σ' αυτή την ανταπόκριση είναι η αναφορά του Χρυσόστομου Καλαφάτη ως απόφοιτου της Θεολογικής Σχολής Χάλκης και κήρυκα του Θείου λόγου στην Τρίγλια την εποχή εκείνη.

Για τα σχολεία και τη μαθητιώσα νεολαία, ο συντάκτης παρακολούθησε τις εξετάσεις και των τριών κωμοπόλεων, όπως και ο μητροπολίτης Ναθαναήλ, και παρέθεσε σημαντικά στοιχεία και κυρίως κριτική των διδασκόντων και διδασκομένων τόσο για κάθε κωμόπολη όσο και συγκριτικά μεταξύ τους. Ειδικότερα, οι πρώτες παρατηρήσεις του αναφέρονται στον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων με την παρουσία ορισμένων που τους χαρακτηρίζει «θεσιθήρες, μνηστήρες και δυσαρεστημένους» οι οποίοι χάριν επιδείξεως προβάλλουν ερωτήσεις που προκαλούν συζητήσεις και μετατρέπουν την αίθουσα σε «μικρό κοινοβούλιο». Στη συνέχεια χαρακτηρίζει πρώτη την Τρίγλια και τελευταία τη Συγή στον τομέα των εκπαιδευτηρίων. Περιγράφει τα σχολεία και τους διδάσκοντες στη Συγή και επισημαίνει ότι ελάχιστοι παρακολουθούν τις εξετάσεις με χειρότερη την Τρίγλια στον τομέα αυτό. Αντίθετα, στα Μουδανιά παρατηρεί μεγαλύτερη προθυμία. Η μαθητιώσα νεολαία των Μουδανιών και της Τρίγλιας διακρίνονται για την ευφυία της αλλά όχι για την τάξη και την πειθαρχία και πρέπει να ληφθούν μέτρα. Για τα σχολεία της Τρίγλιας επισημαίνει την καταστροφή τους από φωτιά (βλέπε το άρθρο μου «3. ΦΩΤΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΗ ΤΟ 1883» στο https://www.triglianoi.gr/index.php?topic=2350.0  ).

Συνεχίζει με τους διευθυντές των σχολείων της Τρίγλιας και επισημαίνει ότι η φοίτηση των μαθητών δεν είναι τακτική και το σημαντικότερο ότι μερικοί δεν προσήλθαν στις εξετάσεις. Πιο τακτικοί, ως προς την φοίτηση, ήταν οι μαθητές της Συγής και ακόμη καλλίτεροι εκείνοι των Μουδανιών όπου 9 μεν δεν απουσίασαν ούτε μια φορά σε όλο το έτος και 34 είχαν μια ή και δύο απουσίες. Επισημαίνει ότι η εφορία της Τρίγλιας έλαβε και θα λάβει δραστήρια μέτρα για το θέμα αυτό.

Στη συνέχεια ασχολείται με το θέμα του μαθήματος της χειροτεχνίας που θεωρεί «υπερβολικό και άχρηστο» για κορίτσια αγροτικών οικογενειών.

Επισημαίνει ακόμη ότι ο Χρυσόστομος Καλαφάτης κήρυξε «καλώς και επιτυχώς» τον λόγο του Θεού στην Τρίγλια, ως αφενός απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και αφετέρου καταγόμενος από αυτήν.

Σχολιάζει επίσης αρνητικά το σύστημα που επικρατεί στην Τρίγλια και τη Συγή, ως προς το σχολείο των αρρένων που διαιρείται σε «ελληνικό και δημοτικό», ενώ αντίθετα αυτό καταργήθηκε στα Μουδανιά από τετραετίας.

Προτείνει να διδάσκονται και λίγα τουρκικά και γαλλικά στα σχολεία της Τρίγλιας και της Συγής ενώ στα Μουδανιά διδάσκονται από τετραετίας και παρέχει συμβουλές για τους διδάσκοντες τη γαλλική στα παρθεναγωγεία.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης







ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

Γράφουσιν ημίν εκ Μουδανίων τη 22 ιουλίου.

Επί τη επί θύραις εορτή του αγίου Παντελεήμονος μέγα πλήθος ου μόνον εκ των ομοδόξων, αλλά και εκ των αλλοδόξων κατ' έτος αυξάνον εκ τε Προύσης και εκ των πέριξ προσέρχεται εις τα παρά τα Μουδανία επί τερπνής και συνδένδρου θέσεως κείμενον ομώνυμον αγίασμα, όπερ λέγεται και θεωρείται ιαματικόν. Μεγάλη φροντίς ελήφθη και πάσα δυνατή προσπάθεια καταβληθήσεται, όπως οι φιλευσεβείς χριστιανοί, οίτινες θα προσέλθωσιν εκείσε, ευχαριστηθώσιν εν πάσιν.

Την παρελθούσαν εβδομάδα πλοιάριον φέρον πεντήκοντα βαρέλια ελαιών ανηκουσών τω εκ των προκρίτων Μουδανίων κ. Δ Γαϊτάνω απάραν εκείθεν την νύκτα του παρελθόντος σαββάτου ανετράπη μικρόν προ του μεσονυκτίου απέναντι της Τριγλίας σφοδρού πνέοντος βορρά. Και ο μεν πλοίαρχος μετά δύο ναυτών του σκάφους εχόμενοι επί επτάωρον επάλαιον κατά των αγρίων κυμάτων, οτέ μεν επί του πλοιαρίου, οτέ δ' επί της θαλάσσης βιαίως αναβιβαζόμενοι και καταβιβαζόμενοι, εσώθησαν δε, αφού εκ εκ της παραλίας ιδών τις αυτούς ειδοποίσεν άλλους, οίτινες έσπευσαν προς τους ναυαγούς, δύο όμως οθωμανοί ως και το φορτίον, εξ Ερζερούμης ορμώμενοι και εν Προύση ως κτίσται εργαζόμενοι, μεταβαίνοντες εις Κωνστ/πολιν απώλοντο.

Αληθές ότι οχληρόν το ακούειν και αναγιγνώσκειν επί μήνας δύο σχεδόν περί εξετάσεων των διαφόρων σχολείων, καθ' ας ως επί το πολύ δεν παρατηρείται παρά τω επιστέλλοντι πρόθεσις περί υποδείξεως και των κακώς κειμένων, διό σπανίως βλέπομεν τον επιστέλλοντα και επικριτήν των ψεκτέων και διορθωτέων. Ευνόητον ήδη πόσον ωφελούσιν οι αφθόνως επιδαψιλευόμενοι έπαινοι πάσι και πάσαις και η κηρυττομένη εν πάσιν ανεπίληπτος λειτουργία των Σχολείων και πρόοδος, περί ης  πολλάκις κρίνουσιν εκ των απνευστί και βραχυτάτων δεδομένων υπό των μαθητών απαντήσεων, δια τούτων δε ως δια λυδίας λίθου κρίνεται και διαγιγνώσκεται η εργασία των διδασκόντων και διδασκομένων! Άλλο δε άτοπον και γελοίον είναι το εξής. Πολλοί θεσιθήραι και μνηστήρες ή και δυσυρεστημένοι παρασκευασμένοι συνήθως δια σπανίων γραμματικών εξαιρέσεων και κανόνων του Χοιροβοσκού ή άλλου τινός μη απαντώντων εν ταις συνήθεσι γραμματικαίς, μηδέ έχοντες προ οφθαλμών την πνευματικήν δύναμιν των εξεταζομένων, πολλάκις δε και επιδείξεως χάριν, προβάλλουσι τοιαύτας ερωτήσεις , εξ ων προκύπτουσι μετά ιταμότητος συζητήσεις,  μρταβαλλομένης ούτω της των εξετάσεων αιθούσης  εις μικρόν κοινοβούλιον, εν ω πολλοί των κενοδόξων και οιομένων είναι τι τα πρωτόλεια της εαυτών ευγλωττίας ακαίρως θέλοντες να επιδείξωσι δεν σιγώσιν, αλλά λέγουσιν ότι επ' ακαιρίμαν γλώσσαν αυτοίς έλθη, αηδίαν και οίκτον τοις ακούουσι παρέχοντες. Ταύτα ανάγκη να προλαμβάνωνται  υπό των προϊσταμένων των σχολείων, εκτός εάν προβάλλωνται ερωτήσεις μετά μέτρου και λόγου και μετά προθέσεως ειλικρινούς όπως δοκιμάση ο ερωτών έσθ' ότε την ευφυίαν και πρόοδον του εξεταζομένου. Ουδείς εν τούτοις αρνείται ότι καλόν και τω δημοσία επαινείν το καλόν. Ημείς επιστέλλοντες τω φίλω «Νεολόγω» βραχέα τινά σκοπόν προτιθέμεθα, να δώμεν αφορμήν αλλοις αρμοδιοτέροις προς πρόληψιν ατόπων τινών και θεραπείαν κακώς κειμένων.

Προκειμένου λόγου περί των εκπαιδευτηρίων των τριών παραλίων και καλών κωμοπόλεων Τριγλίας, Συγής και Μουδανίων, κειμένων δεξιά τω εισιόντι εις τον Κιανόν κόλπον, ως μείζων η πρώτη, ελάσσων δ' η δευτέρα, θέλομεν είπει τινά περί αυτών, εις ων τας εξετάσεις παρέστημεν, άτινα ίσως συντελέσουσιν προς ευγενή άμιλλαν των κωμοπόλεων τούτων χάριν της ως οίον τε προαγωγής των εαυτών σχολείων.

Και περί μεν των εκπαιδευτηρίων Μουδανίων επεστείλαμεν τινά προ μικρού. Περί δε της Συγής λέγομεν τάδε. Την των αρρένων σχολήν διευθύνει ο αρχαίοςε και ακαταγώνιστος των γραμμάτων σκαπανεύς Κ. Καλλίας, το δε παρθεναγωγείον η κ. Ευανθία Παπαθυμοπούλου επί πενταετίαν εργαζομένη και διακρινομένη ιδία εν ταις χειροτεχνήμασιν. Αποχωρούσα της θέσεως αυτής ένεκεν λόγων οικογενειακών καιρίως λυπεί πάντας. Ολίγοι αληθώς εισίν οι διά του τρόπου  και της διεξαγωγής και της ικανότητος αυτών την κοινήν κατακτώμενοι συμπάθειαν και εκτίμησιν. Ταύτα γράφοντες το κοινόν της κωμοπόλεως ταύτης φρόνημα διερμηνεύομεν. Δυστυχώς όμως ολίγιστοι προσέρχονται εις τας εξετάσεις, ουδ' οι γονείς δ' αυτοί προθυμοποιούνται να παραστώσι, το κακόν είναι μείζον εν Τριγλία, αξιέπαινοι δε οι εν Μουδανίοις, οίτινες πολύ μείζονα προθυμίαν ως προς τούτο δεικνύουσιν. Αν πάντες οι της κοινότητος πρόκριτοι και οι γονείς των μαθητευομένων δεν προσέρχωνται, τότε τινα λόγον έχουσαι αι εξετάσεις ; Η μαθητιώσα νεολαία ενταύθα, ως και εν Τριγλία, διακρίνεται μεν επί ευφυία, αλλ' ουχί και επί τάξει και πειθαρχία, περί ου οι αρμόδιοι ανάγκη δρακόντεια να λάβωσι μέτρα, διότι γνωστόν ότι  τότε η σχολή δεν δύναται να λειτουργήση, ως δεν λειτουργεί ο μύλος ο δι' ύδατος κινούμενος, ευθύς όταν τις παροχετεύση αυτό.

Των σχολείων της Συγής  προ ετών πυρποληθέντων [σ.ε. βλέπε το αντίστοιχο άρθρο 3 με τίτλο «ΦΒΤΙΑ ΣΤΗ ΣΥΓΗ το 1883» (https://www.triglianoi.gr/index.php?topic=2350.0 ) με την από 25 Σεπτεμβρίου 1993 ανταπόκριση από Συγή στο φύλλο 4339 της Δευτέρας 26.9/8.10.1883), τα νυν ως τοιαύτα χρησιμεύοντα εισίν όλως ακατάλληλα και μη ανταποκρινόμενα ούτε προς την φιλομουσίαν ούτε προς τας ανάγκας των κατοίκων, δαπανώντων υπέρ τας 3 χιλιάδας γροσίων κατά μήνα χάριν του διδάσκοντος προσωπικού. Είναι αληθές ότι πάντες συναισθάνοντος την έλλειψιν ταύτην, περί ης και άλλοτε εγένετο λόγος, και προς θεραπείαν ταύτης ουδόλως έχουσιν ολιγώρως, ιδία δ' η εφορεία, η αόκνως υπέρ των σχολείων εργαζομένη. Σημειωτέον δ' ότι των εξετάσεων προίστατο και καθ' όλην την διάρκειαν αυτών από πρωίας άχρις εσπέρας παρέμενε και εν τοις τρισί κωμοπόλεσιν η Α. Σ. ο άγιος Προύσης κ. Ναθαναήλ.
Την δ' εν τη Τριγλία ελληνικήν σχολήν διευθύνει ο εφ' ικανά έτη ευδοκίμως διδάσκων και γνωστός επί τε αρετή και ικανότητι κ. Ξεν. Δημητριάδης, την δε δημοτικήν ο ευπαίδευτος νέος κ. Ι. Γλαράκης. Αμφότεροι ευσυνειδήτως επετέλεσαν το καθήκον αυτών, αλλά και περί του παρθεναγωγείου αυτής, διευθυνομένου υπό Ζαππίδος, πλείστα καλά λέγονται. Αναμφίβολον όμως ότι πλουσιώτερος θα ήτο ο πνευματικός αμητός (σ.ε. σοδειά, συγκομιδή) αν η φοίτησις των μαθητών ην τακτικωτέρα. Το δε χείριστον και άπελπι είναι ότι και τινες ουδέ προσήλθον εις τας εξετάσεις, όπερ απογοητεύει τους διδάσκοντας  και τους την πνευματικήν της νεολαίας κίνησιν παρακολουθούντας. Ως προς την φοίτησιν σημειωτέον ότι τακτικωτέραν ην εν Σιγή, τακτικωτάτη εν Μουδανίοις, ένθα εννέα μεν μαθηταί ουδ' άπαξ απουσίασιν καθ' όλον το έτος, είκοσι δε και τέσσαρες, άπαξ μόνον ή δις, παράδειγμα επίζηλον, φρονούμεν, τακτικής φοιτήσεως. Ομολογητέον εν τούτοις ότι και εν Μουδανίοις, η αυτή άτακτος φοίτησις παρετηρείτο, αλλ΄ από τετραετίας, αφού δηλαδή ανέλαβεν την των σχολείων ημών διεύθυνσιν ο κ. Β. Διαμαντόπουλος ζήτημα απουσιών, όπερ πλείστας σχολάς καταμαστίζει και παραλύει, δεν υφίσταται ευτυχώς δια τα ενταύθα σχολεία. Η αξιότιμος εφορεία της Τριγλίας έλαβε και θα λάβη ως επληροφορήθημεν, δραστήρια μέτρα περί της τακτικής φοιτήσεως των μαθητών και περί των προσκομμάτων και της ζημίας των προερχομένων εκ της αυθαδίας και κακοηθείας των αγυιοπαίδων εις την πρόοδον των σχολείων, περί ου ουκ ολίγα είπον οι διευθυνταί αυτών εν ταις λογοδοσίαις αυτών.

Έτερον ζήτημα χρήζον μελέτης ουχ' επιπολαίας είναι και τόδε. Παρετηρήθη ότι εν κωμοπόλεσι και πόλεσιν, ένθα ου προ πολλού άκρα ετηρείτο λιτότητης, ήδη καλπάζουσα υπεισέρχεται η επάρατος πολυτέλεια, ήτις, πάντας τους καρπούς τους εν ιδρώτι, πολλώ και μόχθω ου σμικρώ κτηθέντας αφαιρούσα και φυγαδεύουσα, την δυστυχίαν και την ελεεινότητα παρασκευάζει. Εν των προς τούτο οργάνων, καθ' ημάς, είναι και τα ποικίλα και πολυτελή εργόχειρα. Εν κωμοπόλεσι και κώμαις, εν αίς ο αμφιεσμός ην λιτώτατος, εις τι άρα γε χρησιμεύουσιν εργόχειρα, άπερ ούτε δωμάτια προς τοποθέτησιν αυτών έχουσιν, ενίοτε δε και την χρήσιν αυτών αγνοούσιν ; τίνα π.χ. νυκτικά ενδύματα να θέτη εν μεταξίνη νυκτικοθήκη χωρικός, ου η θυγάτηρ επεξεργάσθη ταύτην ; εν τίνι δωματίω να θέση άλλος πολυτελές προσκεφάλαιον, ή τίνας επιστολάς να θέση ο γεωργός εν τη υπό της θυγατρός του κατασκευασθείση πολυτελεί επιστολοθήκη ; Και πόσα άλλα εργόχειρα δεν βλέπομεν εκτεθειμένα, ελκύοντα μεν την περιέργειαν των θεωμένων αυτά αλλ' αχρήστων όντων ή μάλλον χρησιμευόντων ως οργάνων και μέσων προς μίμησιν και εισαγωγήν πολυτελείας τινός και εν τη πτωχοτέρα καλύβη. Η διδασκαλία τοιούτων εργοχείρων δεν είναι άρα γε άσκοπος, μάλλον δ' επιβλαβής ματαοπονία απορροφώσα χρόνον πολύτιμον και χρησιμεύουσα εις την, ως είρηται, εισαγωγήν αντικειμένων πολυτελείας αρμοζόντων εν πόλεσιν μεγάλαις ; Εις τι ωφελούσι τα πολυτελή εργόχειρα  και σχεδόν πάντα ξένα τοις επιτόπιαις ανάγκαις, όταν αι μαθήτριαι αγνοώσι τα της πρώτης ανάγκης και στοιχεία της κοπτικής ; Δεν είναι αστείον και λυπηρόν το να γινώσκη μεν κόρη τις την κατασκευήν λεπτών εργοχείρων, ν' αγνοή δε να κόψη την εσθήτα αυτής ; Πότερον αναγκαιότερον και λυσιτελέστερον ; Δεν μεμφόμεθα επί τούτω τας διδασκαλίσσας, αλλά προ παντός μη τους αιτούντας παρ' αυτών τίνα εργόχειρα να διδάξωσι τας μαθητρίας, και τίνα απαιτεί ο εν ω ζώσι τόπος. Νομίζομεν ότι τα αντικείμενα περί ων ανωτέρω ο λόγος, αν από του άμβωνος καταλλήλως αναπτύσσωνται, η ωφέλεια έσται προφανής, διότι ο άμβων και το σεβαστόν του κληρικού τριβώνιον και η υπ' αυτού επιτυχής και αρμόζουσα του θέματος ανάπτυξις μείζω παντός άλλου επί τους ακούοντες έχουσιν επίφρασιν και εντύπωσιν. Διό τολμώμεν να συστήσωμεν τούτο τω καλώ και ικανώ αρχιδιακόνι και ιεροκήρυκι του Σεβ. ποιμενάρχου ημών κ. Κ. Αράβογλου, ου και κατ' αυτάς ηκούσαμεν και εν ταις τρισί κωμοπόλεσι λίαν καρποφόρως κηρύττοντος, εν Τριγλία δ' επίσης καλώς και επιτυχώς εκήρυξε και ο το επιόν έτος αποφοιτήσων της Θεολογικής Σχολής εν Χάλκη κ. Χρυσόστομος Καλαφάτης εκείθεν ορμώμενος. Ετέραν έλλειψιν, καθ' ξμάς, παρετηρήσαμεν εν τε Συγή και Τριγλία την δε: το αρχαίον εν αυταίς κρατεί σύστημα ως προς την των αρρένων Σχολήν, διαιρουμένην και διακρινομένην εις ελληνικήν και εις δημοτικήν. Τουναντίον από τετραετίας εν Μουδανίοις συμβαίνει. Η τοιαύτη διαίρεσις των Σχολών επιφέρει και χρόνου και χρημάτων, ιν' εις μόνα ταύτα περιορισθώμεν, απώλειαν.

Εις σχολεία, προς συντήρησιν και προαγωγήν των οποίων ουκ ολίγα δαπανώνται, δεν είναι άρα γε ανάγκη και συμφέρον να διδάσκωνται και ολίγα τουρκικά και γαλλικά  ; Η μεν γαλλική ως γλώσσα διεθνής, η δε τουρκική ως επίσημος γλώσσα του κράτους ημών δεν είναι είπερ ποτέ ήδη αναγκαιόταται και χρησιμώταται ; Ούτε εν Τριγλία ούτε εν Συγή αι γλώσσαι αύται διδάσκονται, ενώ ενταύθα από τετραετίας διδάσκεται η γαλλική υπό του διευθυντού της σχολής κ. Β. Διαμαντοπούλου, οι δ' απολυθέντες αυτής το έτος τούτο  γινώσκουσιν ολίγα γαλλικά, από έτους δε εισήχθη και η της τουρκικής διδασκαλία.

Μίαν παρατήρησιν περί της εν τοις παρθεναγωγείοις των κωμοπόλεων διδασκομένης γαλλικής. Μεθ' όλας τα προσπαθείας των διδασκαλισσών μόλις κατορθούται  αι μαθήτριαι να ψελλίζωσι λέξεις τινάς κάκιστα προφερομένας. Εις τι άρα γε θα χρησιμεύση η εκστήθησις ολιγίστων λέξεων, ας εν ου μακρώ ραδίως απομανθάνουσσι ; Δεν είναι λοιπόν και τούτο ματαία απώλεια χρόνου ; Άλλως θα είχεν ίσως το πράγμα, αν κατορθούτο αι εκ των παρθεναγωγείων εξερχόμεναι μαθήτριαι να μανθάνωσι τόσα γαλλικά, ώστε να μη λησμονώσι ποτέ μετά ταύτα τα διδαχθέντα, εν ανάγκη δε να ποιώσι και μικράν τινά χρήσιν. Τούτο όμως δεν συμβαίνει, αλλά τύφος και αγερωχία συνήθως καταλαμβάνει την νεάνιδα εκείνην, την κατορθώσασαν να προφέρη λέξεις τινάς της γαλλικής, διό και θεωρεί πάντα τα περί αυτήν ως πολύ χαμηλά κείμενα. Ωφέλεια είναι τούτο ή βλάβη και δυστυχία ; Μη λησμονώμεν ότι πρρόκειται περί παρθεναγωγείων κωμοπόλεων και κωμών, ων το πλείστον των κατοίκων αποζή εκ της γεωργίας ή αλιείας ή και εξ αμφοτέρων , δια δε την διδασκαλίαν της γαλλικής επί δύο και τρία έτη ουκ ολίγαι ώραι μάτην διατίθενται.

Τας λιτώς και απερρίτως εκτεθείσας ταύτας παρατηρήσεις ημών, απορρεούσας εξ ακραιφνούς πόθου υπέρ της ομογενούς σπουδαζούσης νεολαίας, υποβάλλομεν προς μελέτην μετά σεβασμού τοις διαφερομένοις. Οι δε περί τούτου γενικώτερον ως ειπείν μεριμνώντες ειπάτωσαν άλλα και πολλά και καλά, διότι εκ της συζητήσεως και συγκρίσεως των γνωμών αναπηδά εις το μέσον η αλήθεια. Ημείς ούτε αρμόδιοι ούτε ικανοί εσμέν όπως α π ο φ α ν θ ώ μ ε ν, απλώς δε τας παρατηρήσεις ταύτας ερρίψαμεν εις το μέσον, ίν΄ άλλοι αρμοδιώτεροι και ειδικώτεροι εκ τούτων ορμώμενοι υποδείξωσι τα ορθά και πλημμελή, ως εν αρχή είρηται.

Εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για τις ελληνικές κοινότητες, συμπεριλαμβανομένης και της Τρίγλιας, για το 1890. Οι οικογένεις εκφράζονται με τη λέξη στέφανα! Μου έκανε εντύπωση!

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα στον Α΄ τόμο του 1890 μια μόνο σημαντική είδηση και συγκεκριμένα στο φύλλο 6242 της ΔΕ 7.5.1890 (σελ 426) και στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ περιλαμβάνεται είδηση από την εφημερίδα «Ανατολή»,  η οποία πριν από λίγο καιρό και υπό τη νέα της διεύθυνση άρχισε να δημοσιεύει άρθρα για τον ελληνικό (Χριστιανικό) πληθυσμό της Μικράς Ασίας, την ομιλούμενη γλώσσα στα χωριά, τον αριθμό των ορθόδοξων οικογενειών (στέφανα), τις βαθμίδες των σχολείων, με τον αριθμόν των δασκάλων, και των μαθητών σε καθένα απ' αυτά  κλπ.

Από το άρθρο της «Ανατολής» του Σαββάτου 5/17.5.1890. στο οποίο δημοσιεύθηκαν σημαντικά στοιχεία αφενός συγκεντρωτικά αφετέρου αναλυτικά για τις 4 συνοικίες της Προύσας και τα 12 χωριά της εκκλησιαστικής επαρχίας Προύσας, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η Τρίγλια, αναδημοσιεύθηκαν τα στοιχεία αυτά στο ΝΕΟΛΟΓΟ (φύλλο 6242) και συγκεκριμένα για κάθε συνοικία και χωριό ο αριθμός των γάμων (στέφανα), η ομιλούμενη γλώσσα, τα σχολεία, ο αριθμός των μαθητών, των μαθητριών και των διδασκάλων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, από τις 4 συνοικίες της Προύσας. στις 3 χρησιμοποιούσαν την τουρκική και στη μια την ελληνική. Επίσης ότι από τα 12 χωριά, για τα οποία αναφέρονται σχετικά στοιχεία, στα 3 μόνον (Καλασάνι, Τεπετζήκ και Πλατύαινος) χρησιμοποιούσαν την τουρκική ενώ στα υπόλοιπα 9 (Δεμηρδέσιο, Παλλαδάρι, Ελιγμοί, Νεοχώρι, Μεσαίπολις, Μουδανιά, Αρβανιτοχώρι Συγή και Τρίγλια) την ελληνική. Τέλος, στην Τρίγλια καταγράφεται ο μεγαλύτερος αριθμός γάμων χριστιανών και οι μεγαλύτεροι αριθμοί μαθητών, μαθητριών και διδασκάλων.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης





ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Η καλλίστη συνάδελφος  «Ανατολή», ήτις υπό την νέαν αυτής διεύθυνσιν όλως νέαν προσεκτήσατο και εμπρέπουσαν, αξίαν δε του προορισμού αυτής θέσιν, δημοσιεύει από τινος μακρά άρθρα περί των εν Μικρά Ασία ορθοδόξων Ελλήνων. Νυν ήρξατο της δημοσιεύσεως άρθρων περί της καταστάσεως της παιδείας εν ταις διαφόροις επαρχίαις. Εκ του άρθρου όπερ εδημοσίευσε  το παρελθόν σάββατον και όπερ αφορά την εκκλησιαστική επαρχίαν Προύσης παραλαμβάνομεν τα εξής:
Η επαρχία Προύσης περιλαμβάνει 3570 στέφανα, ήτοι 17850 περίπου ορθόδοξους , τούτων 5110 ομιλούσι την τουρκικήν, οι δε λοιποί την ελληνικήν καθαρεύουσαν ή παρεφθαρμένην. Εν τη επαρχία λειτουργούσι 38 σχολαί, ων εν γυμνάσιον εν Προύση, τέσσαρα σχολαρχεία εν Τριγλία, Μουδανίοις, Δεμιρδεσίω και Μουδανίοις και τα λοιπά εν διαφόροις χωρίοις. Εις τας σχολάς ταύτας φοιτώσι 1726 παίδες και 1323 κοράσια, διδάσκουσι δε 83 διδάσκαλοι και 35 διδασκάλισσαι. Η επαρχία Προύσης περιλαμβάνει την φερώνυμον πόλιν και δέκα κώμας και χωρία (σ.ε. στο κείμενο περιλαμβάνονται 12 χωριά εκτός της Προύσας)

Εν τη συνοικία Μπαλούκ Παζάρ Προύσης υπάρχουσι 288 στέφανα, ομιλείται δε η ελληνική. Σχολαί, δημοτική μετά 30 μαθητών και 2 διδασκάλων, παρθεναγωγείον, 28 μαθήτριαι μετά μιάς διδασκαλίσσης.

Συνοικία Καγιά μπασή στέφανα 850, γλώσσα ομιλουμένη η τουρκική. Κεντρική σχολή μετά 4 διδασκάλων και 50 μαθητών, δημοτικόν διδάσκαλοι 2, μαθηταί 78, παρθεναγωγείον, διδασκάλισσαι 2 μαθήτριαι 44, νηπιαγωγείον, διδασκάλισσαι 2, μαθηταί 180.

Συνοικία Δεμίρ καπού. Στέφανα 162. Γλώσσα ομιλουμένη η τουρκική, σχολή δημοτική μετά δύο διδασκάλων και 80 μαθητών, παρθεναγωγείον και νηπιαγωγείον ομού μετά 2 διδασκαλισσών και 80 μαθητριών.

Συνοικία Σουσουρλούκ. Στέφανα 250, γλώσσα ομιλουμένη η τουρκική. Σχολή δημοτική, διδάσκαλοι 2, μαθηταί 90, παρθεναγωγείον, διδασκάλισσαι 2, μαθήτριαι 150.

Χωρίον Καλασανίου. Στέφανα 150, γλώσσα η τουρκική, προκαταρτική σχολή μετά μαθητών 30, διδασκάλου ενός.

Χωρίον Τεπετζήκ, στέφανα 120, γλώσσα η τουρκική, σχολή δημοτική, διδάσκαλοι2, μαθηταί 40, νηπιοπαρθεναγωγείον μετά διδασκαλίσσης 1 και μαθητριών 60.

Χωρίον Πλατύαινος, στέφανα 50, γλώσσα η τουρκική, προκαταρτική σχολή μετά 28 μαθητών.

Δεμηρδέσιον, στέφανα 150, γλώσσα η ελληνική, σχολαρχείον μετά είκοσΙ μαθητών, δημοτικόν μετά 2 διδασκάλων και 150 μαθητών και παρθεναγωγείον μετά 2 διδασκαλισσών και 100 μαθητριών.

Χωρίον Παλλαδάριον, στέφανα 280, γλώσσα η ελληνική, σχολή δημοτική μετά 2 διδασκάλων και 100 μαθητών, νηπιοπαρθεναγωγείον μετά 3 διαδασκαλισσών και 160 μαθητών.

Χωρίον Ελιγμοί. Στέφανα 160, γλώσσα η ελληνική, σχολή δημοτική μετά 2 διδασκάλων και 40 μαθητών, νηπιοπαρθεναγωγείον μετά 50 μαθητών.

Νεοχώριον, γλώσσα η ελληνική, σχολή δημοτική μετά 50 και νηπιαγωγείον μετά 40 μαθητών.

Μεσαίπολις, στέφανα 160, γλώσσα η ελληνική, σχολή δημοτική μετά 60 μαθητών, νηπιοπαρθεναγωγείον μετά 60 μαθητριών.

Μουδανία, γλώσσα η ελληνική, στέφανα 370, Σχολαρχείον μετά 2 διδασκάλων και 29 μαθητών, δημοτική σχολή μετά 2 διδασκάλων και 90 μαθητών, παρθεναγωγείον μετά 2 διδασκαλισσών και 50 μαθητριών, νηπιαγωγείον μετά 2 διδασκαλισσών και 100 μαθητών.

Αρβανιτοχώρι, γλώσσα η ελληνική, οι παίδες φοιτώσι εις τας σχολάς Μουδανίων.

Σιγή. Στέφανα 235, γλώσσα η ελληνική, σχολαρχείον, διδάσκαλοι 2, μαθηταί 18, δημοτική σχολή, διδάσκαλοι 2 μαθηταί 140, παρθεναγωγείον, διδασκάλισσαι 2 μαθήτριαι 41, νηπιαγωγείον, διδασκάλισσαι 3 μαθηταί 100.

Τρίγλια. Στέφανα 549. Γλώσσα η ελληνική. Σχολαρχείον μετά 2 διδασκάλων και 22 μαθητών, δημοτικόν μετά 2 διδασκάλων και 240 μαθητών, παρθεναγωγείον μετά 3 διδασκαλισσών και 100 μαθητριών, νηπιαγωγείον μετά 3 διδασκαλισσών και 200 μαθητών.

Ξεκίνησε η διάθεση Κάρτας Διαρκείας (εισιτήρια διαρκείας, είσοδος στο Δημοτικό Στάδια Ραφήνας) για την Αγωνιστική Περίοδο 2025-2026.

Όλα τα μέλη του Δ.Σ. διαθέτουν Κάρτες Διαρκείας από τους οποίους μπορείτε να τις προμηθευτείτε.

Διάθεση κάρτας Διαρκείας

Ξεκίνησε η διάθεση Κάρτας Διαρκείας (εισιτήρια διαρκείας, είσοδος στο Δημοτικό Στάδια Ραφήνας) για την Αγωνιστική Περίοδο 2025-2026.

Όλα τα μέλη του Δ.Σ. διαθέτουν Κάρτες Διαρκείας από τους οποίους μπορείτε να τις προμηθευτείτε.

Ξεκίνησε η διάθεση Κάρτας Διαρκείας (εισιτήρια διαρκείας, είσοδος στο Δημοτικό Στάδια Ραφήνας) για την Αγωνιστική Περίοδο 2025-2026.

Όλα τα μέλη του Δ.Σ. διαθέτουν Κάρτες Διαρκείας από τους οποίους μπορείτε να τις προμηθευτείτε.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα ενδιαφέρουσες ανταποκρίσεις και ειδήσεις από διάφορες περιοχές, όπως 1) στο φύλλο 5859 της Τρίτης  3/15.1.1889 (3η σελ 7) και στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ την είδηση από την Εκκλησιαστική Αλήθεια για τις συνεδριάσεις του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου και τις υποθέσεις του περί διαζυγίων, μνηστείας, διατροφής, παρθενοφθορίας κλπ, 2) στο φύλλο 5896 της Τετάρτης 22.2/.1889 (1η σελ 151), στη στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την 5 φεβρουαρίου 1889 ανταπόκριση από Ιερουσαλήμ με τίτλο «Σπουδαία Αρχαιολογική Ανακάλυψις (ιδιαιτέρου ημών ανταποκριτού) την ανακάλυψη του Σεραφείμ, Μέγα Σκευοφύλακα του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, πριν από λίγα χρόνια, στο ισόγειο του Μοναστηρίου του Αβραάμ, που συνδέεται με το ναό της Αναστάσεως, υπόγεια κλίμακα που οδηγούσε, μετά τον καθαρισμό, σε βασιλικό κτίριο, το οποίο αποτελεί τον αρχαίο ναό της Αναστάσεως που κτίστηκε από την Αγία Ελένη, 3) στο φύλλο 5942 της Παρασκευής 21.4/3.5.1889 (3η σελ 338) την είδηση από την εφημερίδα «Φιλιππούπολις» για τη «νεωτάτη» απογραφή των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, με τον αριθμό των κατοίκων ανά ομάδες εθνοτήτων, 4) στο φύλλο 5952 της Τετάρτης 3/15.5.1889 (1η σελ 377), στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την από 23.4.1889 ανταπόκριση από την Τρίγλια για το «κατά το σύνηθες ετήσιον μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του αλήστου μνήμης μεγάλου ευεργέτου της Τριγλίας και σύμπαντος του ημετέρου έθνους Γεωργίου Ζαρίφη» και 5) στο φύλλο 5980 της Τετάρτης 14/26.6.1889 (3η σελ 491), στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ, την είδηση για ανακομιδή των οστών του Γεωργίου Ζαρίφη από το νεκροταφείο Σισλή της Πόλης.

Από το σύνολο των παραπάνω θεμάτων, και μεταξύ αυτών που θεώρησα ως σημαντικά και αξιόλογα, παρατίθεται στο άρθρο που ακολουθεί η είδηση (χωρίς ημερομηνία σύνταξης) για την ανακομιδή των οστών του Γεωργίου Ζαρίφη στο φύλλο 5980 της Τετάρτης 14/26.6.1889 (3η σελ 491) στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ, ο οποίος είχε αποβιώσει την 27.3.1884 και τα άρθρα των επτά φύλλων της εφημερίδας ΝΕΟΛΟΓΟΣ που είναι σχετικά με την κηδεία του αναρτήθηκαν στην ίδια ενότητα του forum των Απανταχού Τριγλιανών.

Στο κείμενο αναφέρεται ότι 1) τα οστά επανατέθηκαν σε "λαμπρή χρυσούφαντη λάρνακα", της οποίας τους πέπλους είχαν κατασκευάσει οι μαθήτριες του παρθεναγωγείου Σταυροδρομίου της Κωνσταντινούπολης και 2) η λάρνακα τοποθετήθηκε στο "πλούσιο μαρμάρινο μνημείο" που είχε ήδη τοποθετηθεί στο νεκροταφείο Σισλή (Sisli). Το μαρμάρινο ταφικό μνημείο του Γεωργίου Ζαρίφη είχε κατασκευάσει ο γλύπτης Antonine Mercie, σύμφωνα με το βιβλίο ΤΑΦΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ του καθηγητή Γεωργίου Κ. Παπαάζογλου (βλέπε σχετικό άρθρο https://www.triglianoi.gr/index.php?topic=2382.msg3750#msg3750 ), ενώ στην είδηση της εφημερίδας και στο κείμενο που ακολουθεί αναγράφεται ο «κ. P. Esquie» ως δημιουργός του. Κατατέθηκαν 25 στέφανοι στο μνημείο από συγγενείς και φίλους, μερικοί από τους οποίους αναφέρονται στο κείμενο.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης




ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗΣ

ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Τη πρωία ταύτη εγένετο εν τω νεκροταφείω του Σισλή η ανακομιδή των οστών του Γεωργίου Ζαρίφη. Επί τούτω εγένετο προηγουμένως λειτουργία εν τω παρεκκλησίω της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού, παρόντων πάντων των ενταύθα ευρισκομένων μελών της οικογενείας Ζαρίφη, των οικείων και απείρων φίλων, μετά ταύτα δε τα εν τω μνημείω Ζαφειροπούλου κατακείμενα οστά, παραληφθέντα, εναπετέθησαν εν λαμπρά χρυσοϋφάντω λάρνακι, ης τους πέπλους κατεσκεύασαν μαθήτριαι του παρθεναγωγείου της εν Σταυροδρομίω ημετέρας κοινότητος, κατατεθείσα εν τω πλουσίω μαρμαρίνω μνημείω, όπερ εν Ευρώπη κατασκευασθέν υπό του κ. P. Esquie, προσηρμόσθη ενταύθα. Πέντε και είκοσι στέφανοι κατετέθησαν επί του μνημείου υπό των συγγενών και υπό φίλων του μακαρίτου ανδρός. Εκ των στεφάνων  τούτων σημειούμεθα όσους μόνον ενθυμούμεθα, ήτοι της οικογενείας Ζαρίφη, των αδελφών του μακαρίτου κυρίων Νικολάου και Πέτρου Ζαρίφη, της οικογενείας Γ. Κορωνιού, της οικογενείας Ε. Ευγενίδου, του κ. Δ. Ευγενίδου, της οικογενείας Θ. Μαυρογορδάτου, του κ. Δ. Γενιδουνιά, της οικογενείας του κ. Θεοδ. Αποστολίδου, του κ. Μιλτιάδου Ιακώβου, του κ. Γιάγκου Βασιλάκη Ιωαννίδου κλπ. Η τελετή της ανακομιδής ην κατανυκτικωτάτη.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα ενδιαφέρουσες ανταποκρίσεις και ειδήσεις από διάφορες περιοχές, όπως 1) στο φύλλο 5859 της Τρίτης  3/15.1.1889 (3η σελ 7) και στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ την είδηση από την Εκκλησιαστική Αλήθεια για τις συνεδριάσεις του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου και τις υποθέσεις του περί διαζυγίων, μνηστείας, διατροφής, παρθενοφθορίας κλπ, 2) στο φύλλο 5896 της Τετάρτης 22.2/.1889 (1η σελ 151), στη στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την 5 φεβρουαρίου 1889 ανταπόκριση από Ιερουσαλήμ με τίτλο «Σπουδαία Αρχαιολογική Ανακάλυψις (ιδιαιτέρου ημών ανταποκριτού) την ανακάλυψη του Σεραφείμ, Μέγα Σκευοφύλακα του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, πριν από λίγα χρόνια, στο ισόγειο του Μοναστηρίου του Αβραάμ, που συνδέεται με το ναό της Αναστάσεως, υπόγεια κλίμακα που οδηγούσε, μετά τον καθαρισμό, σε βασιλικό κτίριο, το οποίο αποτελεί τον αρχαίο ναό της Αναστάσεως που κτίστηκε από την Αγία Ελένη, 3) στο φύλλο 5942 της Παρασκευής 21.4/3.5.1889 (3η σελ 338) την είδηση από την εφημερίδα «Φιλιππούπολις» για τη «νεωτάτη» απογραφή των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, με τον αριθμό των κατοίκων ανά ομάδες εθνοτήτων, 4) στο φύλλο 5952 της Τετάρτης 3/15.5.1889 (1η σελ 377), στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την ανταπόκριση από την Τρίγλια για το «κατά το σύνηθες ετήσιον μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του αλήστου μνήμης μεγάλου ευεργέτου της Τριγλίας και σύμπαντος του ημετέρου έθνους Γεωργίου Ζαρίφη», που τελέσθηκε την Κυριακή 26.4.1889, και 5) στο φύλλο 5980 της Τετάρτης 14/26.6.1889 (3η σελ 491), στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ, την είδηση για ανακομιδή των οστών του Γεωργίου Ζαρίφη από το νεκροταφείο Σισλή της Πόλης.

Από το σύνολο των παραπάνω θεμάτων, και μεταξύ αυτών που θεώρησα ως σημαντικά και αξιόλογα, παρατίθεται στο άρθρο που ακολουθεί η ανταπόκριση από την Τρίγλια στο φύλλο 5952 της Τετάρτης 3/15.5.1889 (1η σελ 377), στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, για το «κατά το σύνηθες ετήσιον μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του αλήστου μνήμης μεγάλου ευεργέτου της Τριγλίας και σύμπαντος του ημετέρου έθνους Γεωργίου Ζαρίφη», που τελέσθηκε την Κυριακή 26.4.1889 στον ιερό ναό Αγίου Γεωργίου Κάτω εν μονοεκκλησία των πέντε ενοριών. Υπενθυμίζεται ότι ο Γεώργιος Ζαρίφης απεβίωσε την 27.3.1884. Στην επιμνημόσυνη ακολουθία συλλειτούργησε με τους ιερείς της Τρίγλιας ο αρχιδιάκονος του μητροπολίτη Ναθαναήλ κ. Κ. Αράβογλου. Μνημονεύθηκαν τα ονόματα της οικογένειας Ζαρίφη και εκφώνησε επιμνημόσυνο λόγο ο διευθυντής του σχολείου.

Μετά την απόλυση, η πομπή με τα κόλλυβα, τα εξαπτέρυγα, τους μαθητές και τις μαθήτριες, έφτασε στο παρθεναγωγείο, του οποίου ιδρυτής και μέγας ευεργέτης ήταν ο αείμνηστος, και όπου η διευθύντρια κ. Καλλιόπη Λουμίδου μίλησε για τον Γεώργιο Ζαρίφη. Στο τέλος, οι μαθητές και οι μαθήτριες αναφώνησαν τρεις φορές το: αιωνία η μνήμη, και το πλήθος διαλύθηκε.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης.







ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ

Γράφουσιν ημίν εκ Τριγλίας.

Την παρελθούσαν κυριακήν (23 ισταμένου) μνήμη του τροπαιοφόρου και μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, ετελέσθη εφέτος και παρ' ημίν το κατά το σύνηθες ετήσιον μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του αλήστου μνήμης μεγάλου ευεργέτου της Τριγλίας και σύμπαντος του ημετέρου έθνους, Γεωργίου Ζαρίφη. Τη εντολή της Α. Σ. του σεβαστού ημών ποιμενάρχου αγίου Προύσης κκ. Ναθαναήλ, της επιμνημοσύνου ακολουθίας εν τω ναώ του Αγίου Γεωργίου εν μονοεκκλησία και των πέντε ενοριών μας γενομένης, συλλειτουργούντος μετά των ιερέων  και του αρχιδιακόνου της Α. Σ. ιερολογιωτάτου κ. Κ. Αράβογλου, εμνημονεύθησαν εν κατανύξει τα ονόματα του ευεργετικού οίκου Ζαρίφη, εν τέλει δε και κατάλληλος τη περιστάσει επιμνημόσυνος λόγος παρά του διευθυντού της σχολής μας εν τη εκκλησία εξεφωνήθη, δι' ού και μυριοστήν ίσως φοράν εξυμνήθησαν αι πολλαί του μεταστάντος  αρεταί. Μετά την απόλυσιν προπορευομένων των κολλύβων, των εξαπτερύγων, των μαθητών και των μαθητριών εν τάξει, εφθάσαμεν εις το παρθεναγωγείον  ου ιδρυτής  και μέγας ευεργέτης  τυγχάνει ο αείμνηστος, και ένθα  η διευθύντρια κ. Καλλιόπη Λουμίδου έλεξε τινα κατάλληλα τη περιστάσει, εκφωνήσαντος του χορού των μαθητών και των μαθητριών κατά το τέλος (τρις) το: αιωνία η μνήμη, μεθ' ο ησύχως διελύθη το πυκνώς από της εκκλησίας εις την σχολήν παρακολουθούν πλήθος, ευχηθέν εκ μυχίων καρδίας, ίνα και άλλοι εκ των ημετέρων ομογενών μιμηταί της τούτων αρετής ζώντες και μετά θάνατον, ως ο αείμνηστος και όντως μέγας του έθνους ευεργέτης αποκληθείς Γεώργιος Ζαρίφης, γένωνται.

Έπαινος οφείλεται προσέτι και τοις κκ. εφόροις οίτινες διωργάνωσαν όσον ένεστι λαμπρώς τα της μνημοσύνου ιεροτελεστίας.

Κατά την έρευνα των ψηφιοποιημένων φύλλων της εφημερίδας «ΝΕΟΛΟΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗΣ» της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, εντόπισα ενδιαφέρουσες ανταποκρίσεις και ειδήσεις από διάφορες περιοχές, όπως 1) στο φύλλο 5859 της Τρίτης 3/15.1.1889 (3η σελ 7) και στη στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ την είδηση από την Εκκλησιαστική Αλήθεια για τις συνεδριάσεις του Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου και τις υποθέσεις του περί διαζυγίων, μνηστείας, διατροφής, παρθενοφθορίας κλπ, 2) στο φύλλο 5896 της Τετάρτης 22.2/.1889 (1η σελ 151), στη στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την 5 φεβρουαρίου 1889 ανταπόκριση από Ιερουσαλήμ με τίτλο «Σπουδαία Αρχαιολογική Ανακάλυψις» (ιδιαιτέρου ημών ανταποκριτού) την ανακάλυψη του Σεραφείμ, Μέγα Σκευοφύλακα του Παναγίου Τάφου στην Ιερουσαλήμ, πριν από λίγα χρόνια, στο ισόγειο του Μοναστηρίου του Αβραάμ, που συνδέεται με το ναό της Αναστάσεως, υπόγεια κλίμακα που οδηγούσε, μετά τον καθαρισμό, σε βασιλικό κτίριο, το οποίο αποτελεί τον αρχαίο ναό της Αναστάσεως που κτίστηκε από την Αγία Ελένη, 3) στο φύλλο 5942 της Παρασκευής 21.4/3.5.1889 (3η σελ 338) την είδηση από την εφημερίδα «Φιλιππούπολις» για τη «νεωτάτη» απογραφή των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, με τον αριθμό των κατοίκων ανά ομάδες εθνοτήτων, 4) στο φύλλο 5952 της Τετάρτης 3/15.5.1889 (1η σελ 377), στήλη ΕΚ ΤΩΝ ΕΠΑΡΧΙΩΝ, την από 23.4.1889 ανταπόκριση από την Τρίγλια για το «κατά το σύνηθες ετήσιον μνημόσυνον υπέρ της ψυχής του αλήστου μνήμης μεγάλου ευεργέτου της Τριγλίας και σύμπαντος του ημετέρου έθνους Γεωργίου Ζαρίφη» και 5) στο φύλλο 5980 της Τετάρτης 14/26.6.1889 (3η σελ 491), στήλη ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ, την είδηση για ανακομιδή των οστών του Γεωργίου Ζαρίφη από το νεκροταφείο Σισλή της Πόλης.

Από το σύνολο των παραπάνω θεμάτων, και μεταξύ αυτών που θεώρησα ως σημαντικά και αξιόλογα, θα έπρεπε να παραθέσω χρονολογικά το άρθρο για την ανταπόκριση από την Ιερουσαλήμ στο φύλλο 5859 με τίτλο «Σπουδαία Αρχαιολογική Ανακάλυψις» για το βασιλικό κτίριο, το οποίο αποτελεί τον αρχαίο ναό της Αναστάσεως που κτίστηκε από την Αγία Ελένη. Επειδή προσπαθώ να επιβεβαιώσω ιστορικά το θέμα αυτό και η σχετική διαδικασία καθυστερεί, στο άρθρο που ακολουθεί παρατίθεται η επόμενη χρονολογικά είδηση (από 5 Φεβρουαρίου 1889) από την εφημερίδα «Φιλιππούπολις», στο φύλλο 5942 της Παρασκευής 21.4/3.5.1889 (3η σελ 338), για τη «νεωτάτη» απογραφή των κατοίκων της Θεσσαλονίκης, με τον αριθμό των κατοίκων ανά ομάδες εθνοτήτων. Από τη μελέτη του κειμένου της είδησης διαπιστώνεται ότι ο αριθμός των κατοίκων κάθε ομάδας είναι στρογγυλοποιημένος σε εκατοντάδες ή χιλιάδες και αυτό σημαίνει ότι δεν πρόκειται για συστηματική απογραφή ατόμων αλλά, μάλλον, οικογενειών. Επίσης ότι οι ομάδες έχουν κυρίως το χαρακτηριστικό στοιχείο της εθνικότητας (Έλληνες, Τούρκοι, Ιταλοί, κλπ), αλλά περιλαμβάνονται και ομάδες διαφορετικών χαρακτηριστικών, όπως πχ θρησκείας (Εβραίοι και Αλβανοί καθολικοί), νομάδων (Αθίγγανοι) και άλλοι [Τσιντσάροι Βλάχοι]. Παρατηρείται ακόμη ότι καταγράφηκαν «Μακεδόνες Σέρβοι».
Η ομάδα με το μεγαλύτερο αριθμό ατόμων ήταν αυτή των Εβραίων (75.000), με δεύτερους τους Έλληνες (36.000) και τρίτους τους Τούρκους (25.000). Τέλος, παρατήρησα ότι το σύνολο των κατοίκων της Θεσσαλονίκης ήταν 198.500 και όχι 195.500 όπως αναγράφεται στην είδηση.

Το κείμενο της ανταπόκρισης παρατίθεται αυτούσιο στην καθαρεύουσα και με την ορθογραφία της εποχής εκείνης.






ΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΕΚΤΑ

Από την εφημερίδα «Φιλιππούπολις» μεταφέρθηκε στο «ΝΕΟΛΟΓΟ»

Αναγιγνώσκομεν εν τη «Φιλιππούπολει»

Ο κ. Σρετέν Ίλιτς, σέρβος εντολοδόχος εν Θεσσαλονίκη, επιστέλλει εις την Βελιγραδινήν εφημερίδα «Οδζέκ» υπό τον τίτλον: «Η Θεσσαλονίκη και η σημασία αυτής υπό την έποψιν του σερβικού εμπορίου και των σιδηροδρόμων» τα ακόλουθα:

Δεν θα ήτο περιττόν, ως νομίζω, να επιστείλω υμίν την επίσημον στατιστικήν του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης ην έλαβον παρά του αρμοδίου της τουρκικής αρχής.

Εν Θεσσαλονίκη κατά την νεωτάτην απογραφήν οικούσι:

Μακεδόνες Σέρβοι                              13.000
Αλβανοί                                        4.000
Βούλγαροι εξ Ανατ. Ρωμυλίας και Βουλγαρίας    11.000
Τσιντσάροι (Βλάχοι)                            5.000
Έλληνες                                      36.000
Αρμένιοι                                      1.000
Αλβανοί καθολικοί                            15.000
Γάλλοι                                        1.500
Ιταλοί                                        5.000
Γερμανοί                                      1.200
Άγγλοι                                          800
Τούρκοι                                      25.000
Εβραίοι                                      75.000
Αθίγγανοι                                      5.000
                    Το όλον                  195.500

Άξιον παρατηρήσεως είναι ότι εν Θεσσαλονίκη ουδείς σερβικός υπάρχει εμπορικός οίκος.

Σημείωση επιμελητού

1. Με βάση τον αναγραφόμενο αριθμό των κατοίκων κάθε ομάδας, ο συνολικός πληθυσμός προκύπτει 198.500 και όχι 195.500
2. Με δεδομένο ότι ο Μουσταφά Κεμαλ Ατατούρκ γεννήθηκε το 1881 στη Θεσσαλονίκη, η οικογένειά του πρέπει να περιλαμβάνεται σ' αυτή την απογραφή.

      ΤΡΙΓΛΙΑ ΡΑΦΗΝΑΣ 2/8/25
  ΛΑΪΚΗ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ (ΑΝΑΛΗΨΗ) 

         
            (Κάντε κλικ στο δελτίο τύπου- φωτογραφία)

        Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΡΙΓΛΙΑ ΡΑΦΗΝΑΣ
          ΣΑΒΒΑΤΟ 2 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2025
            ΩΡΑ 9.Μ.Μ
      ΕΛΛΗΝΙΚO ΛΑΙΚO ΓΛΕΝΤΙ
      ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΒΡΑΔΙΑ

    ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΓΗΠΕΔΟ ΤΗΣ ΘΥΕΛΛΑΣ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ
    (ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ Ι.Ν.ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΗΣ)
              ΕΙΣΟΔΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗ

      ΠΑΝΙΚΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΡΗΚΤΙΚΗ ΡΕΝΕ ΑΓΕΡΗ

  ΝΑΙ, (ΡΕ,ΝΑΙ), ΡΕΝΕ, ( Ε,ΝΑΙ ) (ΡΕ,ΝΑΙ) , ΡΕΝΕ  ΑΓΕΡΗ

  Σημείωση:1. Ρενε (χαϊδευτικό του βαφτιστικού Ειρήνη)
          2. Αγέρη( ψευδώνυμο) που προέρχεται από το
          α) αγέρι = άνεμος, αεράκι
          β)ο αγερικος τόπος , όπως η Ραφηνα (βοριάδες,μελτέμια)
          γ) το αγερικό= από την λαογραφία, το ξωτικό ή η νεράιδα